I Tuwung Kuning


Ada reké tuturan satua “I Tuwung Kuning”. Kacerita ada bebotoh kembar madan I Pudak. Ia demen pesan mamotoh. Mulané, ia ngelah kurungan tuah dadua, né jani sekaté pepes menang matajén, ngeliunan dogén kurungané. Makelo-kelo nganti penyatusan ia ngelah kurungan. Nganti kéweh kurenané ané sedekan beling, bareng ngencanin maang ngamah tur nyampatang tain siap selid sanja.

Siapné mandus pang telu ngawai, amah-amahan siapné semengan jagung, tengai godén, sanja gabah. Awak siapné sawai magecelan. Mapesuang sabilang wai apang kena matan ai semengan. Kadirasa I Pudak tusing maan mandus ulian repot ngencanang siapné kurungané totonan.

Kacerita I Pudak lakar luas ka dajan gunung, mabesen koné ia tekén kurenané, “Luh… Wayan… buin mani waké lakar luas joh, né Nyai kéné beling gedé, sagét satondén teka, suba Nyai ngelah panak, lamun muani pianaké, melahang men miara, lamun luh matiang dogén tendasné, tektek baang kurungané makejang pada abedik. Waké tusing iyeng ngelah pianak luh, I déwék tuyuh ngedénang dogén megadangin peteng lemah, suba dogén kelih pisagané manjakang”. Kéto pabesen I Pudak tekén kurenané”. Nyak kurenané ngidepang.

Buin maniné luas koné I Pudak. Mara makatelun ia luas ka Dén Bukit, suba kurenané nyakit tur ngelah pianak luh. Béh kéweh pesan mémén anaké cerik ento. “Né kénkénang jani I Cening, konkona nektek tekén bapané, laut baang siap. Yan tuutang keneh bapané, pianak matiang, jabin jelema buduh. Né kénkén jani baan madaya”. Kéto abat mémén anaké cerik ngrengkeng padidiana.

Makelo koné baana bengong, lantas tumbuh dayané mémén anaké cerik. “Ah, ari-ariné dogén baang siap pada mabedik”. Kacerita ari-ariné dogén lantas tekteka, to lantas banga siapé pade mabedik. Pianakné adanina Ni Tuwung Kuning. Suba kéto, anaké cerik ajaka lantas kumah dadongné. Teked ditu, tengkejut koné dadongné tur matakon “Né kali kénkén Nyai ngelah pianak cerik?”

“I Busan Mé”, Kéné Mé, ada pabesen bapanné, yen lekad luh anaké cerik, konkona nektek tur bang amah siap. To makrana anaké cerik ajak icang mai. Mémé ngajak jep I Cening nah?”. Icang takut ngajak jumah nyén teka bapanné, payu lempagina icang. Nyén lamun ia teka lakar orahang suba mati I cening”. Masaut méméné “Nah lamun kéto, dini suba pejang I Cening, Mémé ja ngajak. Ingetang nyén nelok-nelokin mai baang yéh nyonyo!”

“Nah nah, Mé, dong jemaki I Cening! Icang lakar mulih, pang sing énggalan teka bapanné”. Jemaka lantas anaké cerik baan dadongné. Ngéncolang mémén anaké cêrik mulih. Kacerita jani, selid sanja koné delokina anaké cerik tekén méméné panyonyoina dogén, suud kéto énggal-énggal ia mulih. Kadéna buin kejepné bapané mulih, tusing masih ada.

Kanti tibanan koné kurenané luas. Kacerita jani, suba ngancan kelih tur jemet Ni Tuwung Kuning magarapan. Yan kudang taun makeloné I Pudak luas matajén, kacerita suba ia mulih sawiréh pipisné telah kalah, tusing enu nang akéténg. Teked jumah ia nakonang pianakné. Kurenané ngorahang pianakné luh tur suba tekteka baanga siap. Siapné makruyuk, ngorahang pianakné kingsananga jumah dadongné, tur ari-ariné tekteka baanga siap.

Kéto dogén koné kakruyuk siapé, laut kaukina kurenané, orahina ngalih pianakné ka umah dadongné. Ni Tuwung Kuning aliha ajaka mulih. Teked jumah, nglantas ajaka ka alasé. Di Tengah alasé Ni Tuwung Kuning nagih matianga. Jeg teka dedariné nyaup Ni Tuwung Kuning. Ni Tuwung Kuning siluranga aji gedebong. I Pudak sahasa nektek gedebong, abana mulih.

Teked jumah baanga siapné. Reramané pada sebet ningehang I Pudak nektek pianakné anggona amah-amahan siap, nanging I Pudak tusing pesan ya ningehang tutur reramané. Makelo-kelo I Pudak suba tua, kadirasa majalan suba tusing nyidang. Sekancan penyakité ané ada, macelep di awakné, krana ia tusing ngelah sentana, tusing ada ané mamanjakin, ri nuju ia madaar, tusing ada ané nyemakang, mara lantas ia maseselan. Kéto suba karma phalané anaké ané demen mamotoh, tusing demen ngurus pianak, kurenan tusing sayang, rerama makejang ngejoh, kéto masih Widiné ngejoh tekén iraga.




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan