I Sugih Tekén I Tiwas


Ada tuturan satua “I Sugih tekén I Tiwas”. Buka adanné, I Sugih ia sugih pesan, nanging mabikas jelé tur demit pesan. Maimbuh iriati, buina duleg pesan tekén anak lacur. To ané makrana, liu anaké tusing demen tekén I Sugih.

I Tiwas, buka adané saja tiwas pesan, tusing ngelah apa-apa, nanging melah pesan solahné, tusing taén duleg, tusing demen nyacad, tusing makenah iriati tekén timpal. Ban tiwasné, sai-sai ia ka alasé ngalih saang lakar adepa ka peken.

Nuju dina anu, I Tiwas kumah I Sugihé ngidih api. Ngomong I Sugih kéné. “Ih… Tiwas, alihin jep icang kutu nah! Yen suba telah nyanan kutun icangé upahina ja ngidih baas acrongcong.”

Sawireh ia mula jemet tur meled maan ngidih baas, nyak I Tiwas ngalihin kutun I Sugihé, kanti ke tengai. Saja I Tiwas upahina baas tekén I Sugih. Ngéncolang ia mulih, nglantas jakana baasé ento.  I Sugih jumahné, iseng nyiksik sirahné, maan ia kutu aukud.

Ngéncolang ia kumah I Tiwasé, laut ngomong kéné. “Ih Tiwas, Nyai sing antes ngalih kutu. Ené icang maan kutu buin aukud. Sawireh tusing saja telah ban Nyai ngalih kutun icangé, tagih icang baasé ané busan.” Masaut I Tiwas, “Yiih, Mbok. Baasé ituni suba jakan tiang, to nu di payuké.” Mara ké to I Tiwas ngomong, nyengking I Sugih, “Nah, ento suba aba mai, anggon pasilih!”

Keto dadi ati pesan I Sugih, tusing ngelah rasa kangen tekén anak lacur. Baasé ané suba makiré lebeng ento ketoganga tur juanga. Kayang kuskusané abana mulih baan I Sugih. Nyananné buin teka I Sugih tur ngomong kéné. “Ih Tiwas, i tuni Nyai nyilih api tekén saang. Api tekén saang icangé ento patut manakan. Jani mai aba panak api tekén saang icangé ento!”

Jeg mamaksa, I Sugih nyuang apiné, saangé ané apesel masih kedenga abana mulihné baan I Sugih. I Tiwas bengong ngenehang lacurné buka kéto. Buin maninné, aliha I Tiwas tundéna nebuk padi baan I Sugih, lakar upahina baas duang crongcong.

Kacerita nyak I Tiwas nebuk kanti pragat. Ngéncolang ia mulih sawiréh suba maan upah baas. Enggal ia nyakan baasé ento. I Sugih jumahné, nyéksék baasné, maan ia latah dadua.

Buin ngéncolang I Sugih kumah I Tiwasé. Sasubané teked ditu, ngomomg ia kéné. “Ih Tiwas, dasar Nyai mula sing cager magaé, mara séksék icang baasé, dadua icang maan latah jijih. Jani ulihang baas icangé. Yen suba majakan, ento aba mai!” Suud ia ngomong kéto, buin juanga baas jakanan I Tiwasé. Kayang payukné masih juanga baan I Sugih.

Kacerita jani, I Tiwas marasa suba kapok mapitulung jumah I Sugih. Luas ia ka alasé ngalih saang. Saget teka I Kidang Mas tur mamunyi kéné. “Ih Tiwas, apa alih Nyai ditu?” Masaut I Tiwas sada sebet tur jejeh, “Nawegang jero Kidang, tiang ngalih saang tekén paku.” Nimbal I Kidang, “Lakar anggon apa ngalih paku?” Masaut buin I Tiwas, “Lakar anggon tiang jukut, nika jero.”

Kapiangen I Kidang tekén raosné I Tiwas tur mamunyi, “Ih Tiwas, mai ja malu! Né selukang liman Nyainé di jit wakéné! Nyanan kidemang matané ngedeng adéng-adéng, ditu sinah Nyai lakar maau upah tuyuh”.

Ban jengahé dadi anak tiwas, énggal I Tiwas nyeluk jit kidangé, laut kedenga. Tengkejut ia nepukin limané liu misi mas tekén selaka. Prajani koné i kidang ilang. I Tiwas kenel tur lega pesan atinné, nglantas ia mulih. Teked jumahné, luas ka pandé mas, ngolah emasé dadi bungkung, anting-anting gelang, muah kalung. Prajani I Tiwas sugih ulian maan panugrahan uli sang kidang. Makejang panakné bungah, magelang, mabungkung, tur makalung emas.

Kacerita jani, tepukina I Tiwas mapayasan sarwa bungah tekén I Sugih. Sada jengis ia kijap-kijap ningalin panakné I Tiwas. Buin maninné, semengan gati I Sugih ngungsi umahné I Tiwas laut matakon kéné. “Ih Tiwas, dija Nyai maan payasan emas-emasan liu? Ngudiang jeg prajani panak Nyainé mapayasan sarwa bungah?” Masaut I Tiwas, “Kéné Mbok, ibi tiang ka alasé ngalih lakar jukut. Sagét ada kidang mas, nundén tiang nyeluk jitné. Mara saja seluk tiang, jeg bek liman tiangé misi mas tekén slaka.”

Mara ningeh munyiné I Tiwas kéto, jeg ngéncoloang I Sugih mulih. Buin maninné, I Sugih ngemalunin luas ka alasé. Nyaru-nyaru ia buka anak tiwas. Ditu ia krasak-krosok ngalih saang tekén paku. Sagét teka sang kidang, tur matakon kéné. “Nyén ento krasak- krosok?” Masaut I Sugih sambilanga maekin sang kidang, “Tiang I Tiwas, jero kidang. Uli puan tiang tuara nyakan.” Kenel atinné I Sugih, marasa lakar liu maan soroh emas muah slaka.

Mamunyi lantas I Kidang, kéné. “O nah-nah, lamun kéto, mai paekin, seluk jani jit wakéné!” Mara kéto, énggal I Sugih nyeluk jit kidangé. Mara macelep limanné, jeg kijem jit kidangé. Paida I Sugih abana ka dui-duiné. ngeling ia aduh-aduh katulung-tulung. “Nunas ica, lébang tiang, lébang tiang Kidang! Tiang kapok, tiang kapok!”

Di pangkungé I Sugih maungkulan, mara lantas lébanga. Macemplung ia di grémbéngané, awakné pasrét-sét matatu babak belur. Di subanné inget, magaang ia mulih. Teked jumahné, nglantas ia gelem naanang tatu kelét-kesét di awakné. Kéto phalan anaké ané sombong, iriati, duleg tekén anak tiwas, tusing bisa manyamabraya.

Benehné mangayubagia iraga yen lekad dadi anak sugih, kasugihané ento anggon dasar manyamabraya, mapitulung tekén anaké lénan sawiréh artabranané ento tuah paican Ida Sang Hyang Widhi ané tusing lakar aba mati.




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan