Ni Daha Tua


Ada koné tuturan satua “Ni Daha Tua”. Kacerita di Désa Anu, ada koné anak luh bajang tua, madan Ni Daha Tua. Ia suba tua tur padidiana, tusing ngelah nyama beraya, nongosin pondok cenik tuah abungkul.

Gegaénné sai-sai ngalih saang ka alasé. Palimunan ia majalan ngalih saang, suba sanja gati mara koné teka. Buin maniné mara koné ia ngadep saangné ka peken. Dadi ngapuan koné ia ngadep saang. Yadiapin kéto, sawiréh ia madaar padidiana, sedeng koné daara pikolihné, di kéngkéné bisa masisa abedik. Ni Daha Tua ngelah koné pisaga, mapungkusan Pan Rendah. Sawiréh ia liu gati ngelah panak luh muani, Pan Rendah gegaénné sai-sai masi ngalih saang bareng tekén Ni Daha Tua, dadi liunan dogén ia nyidang negen saang mulih, tur sai-sai nyidang ngadep saangné ka peken. Yadiapin kéto, sawiréh ia madaar ajaka liu, dadi pepesan masi kuangan daara pikolihné. Ni Daha Tua tan mari iri kenehné tekén Pan Rendah, sawiréh ia nyidang liunan negen saang, tur sai-sai ngadep saang ka peken.

Kacerita nuju peteng, Ni Daha Tua teka uli ngalih saang, negak koné ia di ampikné sambilanga ngrengkeng, “Dong ajaan ja Widiné, mabaat-baatan gati mapaica. Pan Rendah sai-sai nyidang ngadep saang, tur liunan dogén ia maan pipis pamelin saang, i déwék ngapuan tur bedikan maan pipis. Yan i déwék dadi anak muani bajang, kéngkén ya demené.”

Mara ia suud ngrengkeng kéto, teka anak luh, ngraos tekén Ni Daha Tua, “Nyai Daha Tua, eda Nyai ngrengkeng ngorang Widiné mabaat-baatan, anak mula asah antuk Ida. Yan Nyai makeneh dadi anak muani bajang, misi pinunas Nyainé,” Kéto koné raos anaké odah ento, lantas ilang. Ni Daha Tua prajani koné dadi anak muani bajang, lantas kendel gati koné ia. Déning ia suba dadi anak muani tur siteng, dadi liu-liu ia nyidang negen saang, tur sai-sai ia ngadep ka peken, kanti suba liu ia ngelah pipis, lantas ia ngantén.

Suba makelo ia makurenan, liu ngelah panak luh muani, kanti suba kéweh ia ngalih pangupajiwa, sawiréh kuangan dogén pipis pamelin saangné daara ajaka makejang. Sedek ia ngadep saang ka peken, suba payu saangné, lantas ia ngindeng. Bengong ia ningalin dagangé ngadep ané melah-melah. Iri kenehné lantas ia ngénggalang mulih. Teked jumah, buin koné ia ngrengkeng, “Béh Widiné, mabaat- baatan gati mapaica. Dagangé aji mawak luh madagang, liu-liu maan pipis. I déwék kanti bubul baongé negen saang, masi kuangan dogén dedaran. Yan i déwék icéna dadi dagang, kéngkén ya demené?” Kéto koné ia ngrengkeng. Buin koné teka anaké odah i pidan, lantas ngomong, “I pidan Nyai suba tuutin, sing baang ngrengkeng, ngorahang Widiné mabaat-baatan mapaica, jani buin masi Nyai ngrengkeng kéto. Nah yan Cai makeneh dadi dagang, misi pinunas Cainé.” Kéto koné raos anaké odah ento, lantas buin ilang.

Gelisin satua, suba mekelo dadi dagang, kanti suba sugih gati koné ia, tusing kuangan apa-apa. Sedek ia madagang rauh koné Pepatih Agungé di guminé ento, lakar tangkil ka puri. Mara tingalina tekén i dagang, buin koné tumbuh iri atinné, tur buin ia ngrengkeng, “Béh kuangan dogén pinunasé. Yan buat i déwék jani suba madan sugih gati, nanging tusing ngisi panjak. Yan jani icéna dadi Patih Agung, kéngkén ya demené, pipis liu, ngelah panjak masi liu.”

Mara suud ia ngrengkeng, buin koné teka anaké odah i pidan. “Nah, Cai dagang, misi buin pinunas Cainé.” Suud ngraos kéto lantas anaké odah ento buin ilang. Ditu lantas i dagang prajani kadauhan ka puri, kaadegang dadi Patih Agung, kapraksain panjak liu.

Suba ia dadi Patih Agung, masi kuangan dogén legan kenehné, sawiréh enu ada maduurin. Ditu lantas ia buin mapinunas apang dadi Agung tekén Ida Sang Hyang Widhi, tur buin misi pinunasné. Ida Anaké Agung prajani koné sungkan, nglantas Ida séda. Lantas ia koné jani ngentosin nyeneng Agung.

Sasubané nyeneng Agung, masi tan telas pakayunanné iri, sawiréh sing ja Ida dogén sané nyeneng Agung di guminé. Enu masi ada Agung lénan, lantas Ida mapinunas, “Inggih Ratu Sang Hyang Widhi, mungpung palungguh Bhatara suéca, mangkin titiang nunas mangda prasida titiang ngaonang para ratuné sami, mangda titiang ndéwék ngodagang jagaté sami saluuring tanah sasorin langit. Maliha Ratu Sang Hyang Widhi mangda sampun ngwésayang jagaté ring madiapada, kangéang swargané kéwanten druénang!” Kéto koné pinunas Ida Anaké Agung ring Ida Sang Hyang Widhi.

Ditu lantas Ida Anaké Agung prajani nedunang waduan Idané sami saha sregep, lakar ngebug para ratuné makejang. Suba koné pepek kaulané pada teka, lantas Ida mamargi magegebug, sadésa-désa kapangandikayang kaulané majejarah.

Tan ceritayang gelising satua, liu koné suba para ratuné kakaonang, enu koné abesik kondén sida antuk Ida ngaonang. Nuju peteng suba marérén siaté, sedek Ida Anaké Agung merem, durung Ida makolem, lantas buin teka anaké odah i pidan tur ngraos, “Ih Cai Anak Agung loba buat pinunas Cainé tekén Ida Sang Hyang Widhi, liu suba kadagingin. Kéwala pinunas Cainé apang padidian ngodagang guminé sabetén langit saduur tanah, ento sing lakar kadagingin, sangkaning bes sanget ngulurin keneh loba, jelé iri ati.” Kéto koné raos anaké odah ento lantas ilang.

Sapaninggal anaké odah, ujan koné bales pesan maduluran kilap, lantas puun koné purin Ida Anaké Agung sander kilap, kayang Ida Anaké Agung séda. Kéto upah anaké makeneh loba tur iri ati.




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan