Lontar Usada Taru Pramana


Salinan Teks Usada Lontar Taru Pramana

(1b) Awighnamàstu. Iti ngaran Kaputusan Tripramaóaning Taru, witap yaúan Sang Prabhu Punggung Tiwas, sarêng tigà, mawaûþà Bhagawàn Añcàúrawà, ping kàlih Bhagawàn Úukra, talêr nangun yaúà sarêng tigà, ring Gunung Himàwan, suenya wentên, 6, bulan, raris katurunan ring Ida Sanghyang Rudrà, raris katakonin Úang Prabhu Punggung Tiwas, ih dewà Sang Prabhu Punggung Tiwas, sarêng ring Bhagawàn Añcàúrawa, ping kalih Bhagawan Úukra, ih dewa sarêng tigà, apà sane pacang takonang i dewa sarêng tigà, apà ane yaúayang i dewa.

Semoga tiada halangan. Ini bernama Kaputusan Tripramananing Taru, kitab hasil dari yoga/ tapa Sang Prabhu Punggung Tiwas, bersama-sama bertiga, bernama, Bhagawan Añcàúrawà, serta Bhagawan Úukra, juga melakukan yoga bersama-sama bertiga, di Gunung Himalaya, lamanya kira-kira, 6, bulan, kemudian didatangi oleh beliau Sanghyang Rudra, lalu ditanyai Sang Prabhu Punggung Tiwas, wahai ananda Sang Prabhu Punggung Tiwas, bersama Bhagawan Añcàúrawa, serta Bhagawan Úukra, wahai ananda bertiga, apa yang akan ananda bertiga tanyakan, jasa apa yang ananda kehendaki.

Raris manglêsuang payogan Ida sang sarêng tigà, raris muûpà, tùr màtùr Sang Prabhu Punggung Tiwas, singgih ratu pàdukà bhaþara, wentên jagà yaúayang titiang, (2a) sawireh titiang madrêbe pianak kalangkung madaging pinakit, yan wantah ledang pàduka bhaþara, mangdà sidà antuk titiang nambanin.

Lalu berhenti dari tapa semedi Beliau bertiga, kemudian menyembah, dan berkata Sang Prabhu Punggung Tiwas, baiklah Tuanku Paduka Bhatara, ada jasa yang hamba inginkan, karena hamba memiliki anak teramat menderita penyakit, jika sungguh ikhlas Tuanku Bhatara, supaya dapat oleh hamba mengobati.

Raris ngandikà Ida Sanghyang Rudrà, ih Sang Prabhu Punggung Tiwas, yan saking langgêng idhêp i dewane mangdà sidà sêgêr, Bapà asung lugrahà, nànging di bongkol lidhah i dewane gênahang Bapà, pangaradan kayu, sahananing kayu magênah ring gunung, wênang i dewa ngarad.

Kemudian berkata Beliau Sanghyang Rudra, wahai Sang Prabhu Punggung Tiwas, jika dari dahulu keinginan ananda supaya berhasil sembuh, Ayah memberikan anugerah, berada di pangkal lidah ananda Ayah tempatkan, pemanggil tetumbuhan, segala jenis tumbuhan bertempat di gunung, dapat ananda panggil.

Raris Bhagawan Úukra katakonin, ih dewa Bhagawan Úukra, apà ane yaúàyang i dewa. Raris màtùr Bhagawan Úukra, wentên ratu, yan wantah ledang singgih bhaþara, angakûamà sane anggen jagà matatamban, punika pamitang titiang ri pàduka bhaþara.

Kemudian Bhagawan Úukra ditanyai, wahai ananda Bhagawan Úukra, jasa apa yang ananda kehendaki. Lalu berkata Bhagawan Úukra, ada Tuanku, jika sungguh ikhlas Paduka Bhatara, pengharapan yang dapat digunakan untuk mengobati, itu yang hamba minta kepada Paduka Bhatara.

Raris nga- (2b) ndikà Ida Bhaþara Ludrà, Bapà asung lugrahà ring i dewa, nànghing bongkol lidhah i dewane gênahang Bapà, wênang i dewa ngarad sahananing taru magênagênah ring gunung.

Kemudian berkata Beliau Bhatara Ludra, Ayah memberikan anugerah kepada ananda, ada di pangkal lidah ananda Ayah tempatkan, dapat ananda memanggil berbagai tetumbuhan yang berada di gunung.

Smalih Bhagawan Añcàúrawa raris katakonin, antuk Ida Sanghyang Rudrà, ih nanak samakêlo-kêlone i dewa mayaúà, apà ane yaúàyang i dewà.

Lagi Bhagawan Añcàúrawa kemudian ditanyai, oleh Beliau Sanghyang Rudra, wahai ananda sungguh lama ananda bersemedi, jasa apa yang ananda inginkan.

Raris màtùr Bhagawan Añcàúrawà, singgih Ratu Bhaþara, nentên tios pinunas titiang, sawireh titiang margiang tamba ring wiûadha, nentên nyidayang sakadi cap ring wiûadha, sàmpun titiang polih mailêhan ring jagate, raris wentên jadmà, bawosangà titiang balian mawuk, punikà ngraóayang titiang nangun yaúà iriki, yan wantah ledang singgih Bhaþara, mangdà siddhi titiang ngamargiang tamba.

Lalu berkata Bhagawan Añcàúrawà, baiklah Tuanku Bhatara, tiada lain permintaan hamba, karena hamba menjalankan obat dalam ilmu pengobatan, tiada berhasil seperti yang dimuat dalam kitab pengobatan, sudah hamba berkeliling dunia, lalu ada orang, dikatakannya hamba tabib palsu, itulah yang menyebabkan hamba melakukan tapa di sini, jika sungguh ikhlas Tuanku Bhatara, supaya berhasil hamba menjalankan ilmu pengobatan.

Raris ngandikà Ida Bhatara, (3a) tùr ngalugrahà, ih dewa Bhagawan Añcàúrawà lugrahà, nànghing di bongkol lidah i dewane gênahang Bapà, maka kasidhian i dewane, i dewa wênang nulisang, sahananing tarune di gununge. Bêlin i dewà ngarad sahananing taru, raris i dewa nulisang, sahananing taru kaarad. Ping kalih Sang Prabhu Punggung Tiwas, kawênang talêr ngarad, sahananing taru, talêr i dewa Bhagawan Añcàúrawa nulisang, sawireh pyaúan i dewane, dini di Gunung Himawane.

Kemudian berkata Beliau Bhatara, dan memberikan anugerah, wahai ananda Bhagawan Añcàúrawà diberkahi, berada di pangkal lidah ananda Ayah tempatkan, sebagai kesaktian ananda, ananda dapat menuliskan, segala jenis tetumbuhan di pegunungan. Kakak ananda memanggil berbagai jenis tetumbuhan, lalu ananda menuliskannya, semua jenis tetumbuhan yang dipanggil. Lagi Sang Prabhu Punggung Tiwas, diberikan kesaktian untuk memanggil, segala jenis tetumbuhan, serta ananda Bhagawan Añcàúrawa menuliskan, karena demikian hasil semedi ananda, di sini di Gunung Himalaya.

Titiang mawaûþà taru puir, saduk titiange mêntik nuju dinà, cà, pa, daging titiang, akah rawuh ring don, êngkêt titiang putih, dumladà, babakan titiang rawuh ring don angêt, yan wentên janmà sakit ngutah bayar, puniki babakan titiange anggen tambà loloh, campùrin madù, tingkih, baas barak, (3b) kapkap tigang bidang, nanghing awasàkna sakit ikà.

Hamba bernama pohon puir, ketika hamba tumbuh bertepatan dengan hari, Sabtu, Paing, buah hamba, akar hingga daun, getah hamba putih, hangat, kulit pohon hamba hingga daun hangat, jika ada orang sakit muntah berak (muntaber), ini kulit pohon hamba gunakan sebagai obat loloh (minum), dicampur dengan madu, kemiri, beras merah, daun sirih yang tua tiga helai, sungguh berhati-hati dengan penyakit itu.

Titiang mawaûþà taru warirang brahmà, yan wentên jadmà sakit nguwon, ambil muñcuk titiange, anggen tambà tutuh, akah titiang rawuh ring don panês, babakan titiang rawuh ring êngkêt dumladà, êngkêt titiang putih, saduk titiange mêntik nuju dinà, úu, u, awasàknà gring ikà.

Hamba bernama pohon warirang merah, jika ada orang sakit lemah lesu, ambil pucuk hamba, gunakan sebagai obat tetes, akar hingga daun panas, kulit pohon hamba hingga getah hangat, getah hamba putih, ketika hamba tumbuh bertepatan hari, Jumat, Umanis, berhati-hati dengan sakit itu.

Titiang taru puyat, gênah titiang ring gununge, titiang dados tamban sakit tuju, ambil akah titiang anggen tambà loloh, don rawuh ring babakan dayuh, êngkêt titiang putih, daging panês, akah titiang dumladà, wawu titiang mêntik, nuju dinà, wrê, pwa, awasàkna sakit ikà.

Hamba pohon puyat, tempat hamba di gunung, hamba dapat dijadikan obat sakit tulang (reumatik), ambil akar hamba dijadikan loloh (jamu), daun hingga kulit pohon sejuk, getah hamba putih, buah panas, akar hamba hangat, baru hamba tumbuh, bertepatan hari, Kamis, Pon, hendaknya berhati-hati dengan sakit itu.

Titiang mawaûþà taru padmàsari, titiang magênah ring pucaking gunung, kraóa titiang mawaûþà taru (4a) padmàsari, ritatkàla Ida Bhaþara Úiwà, malalañcaran ring gunung, wantah nentên tios palinggih Ida ring titiang, don titiang dumladà, akah titiang rawuh ring babakan dumladà, êngkêt titiang kuning, kalangkung miyik bungan titiange, titiang dados tambà, yan wentên sang brahmàóa sakit, ambil bungan titiang, titiang dados tamban sakit ayan, yan tios ring sang brahmàóà, nentên dados, nànghing awasàknà gring ikà, titiang magênah ring gunung, titiang mêntik ring dinà, úu, u.

Hamba bernama pohon padmasari, hamba berada di puncak gunung, sebab hamba bernama pohon padmasari, ketika Beliau Bhatara Úiwa, berjalan-jalan di gunung, hanya tiada lain pada hamba tempat Beliau duduk, daun hamba hangat, akar hamba hingga kulit pohon hangat, getah hamba kuning, teramat harum bunga hamba, hamba dapat dipakai obat, jika ada kaum brahmana sakit, ambil bunga hamba, hamba dapat dijadikan obat sakit ayan, jika lain dari kaum brahmana, tidak boleh, hendaknya berhati-hati dengan sakit itu, hamba bertempat di gunung, hamba tumbuh ketika hari, Jumat, Umanis.

Titiang mawaûþà taru jarak api, don titiang rawuh ring akah panês, êngkêt titiang barak, babakan talêr panês, titiang dados tamban sakit mangêtug, ambil babakan titiang anggen tutuh, campùran titiang gulà batu, tingkih, ring ba- (4b) wang matambus, titiang mêntik ring tatkàla nuju dinà, bu, u, gênah titiang ring gununge, awasàkna panyakit punikà.

Hamba bernama pohon jarak api, daun hamba hingga akar panas, getah hamba merah, kulit pohon juga panas, hamba dapat dijadikan obat sakit jantung berdebar-debar, ambil kulit pohon hamba gunakan sebagai tetes, campuran hamba gula batu, kemiri, serta bawang dipanggang, hamba tumbuh ketika bertepatan dengan hari, Rabu, Umanis, tempat hamba di gunung, berhati-hati dengan penyakit tersebut.

Taru manas angin waûþan titiang, dados titiang anggen tambà, yan wentên jadmà sakit kadadak, ambil kêrikan titiange, anggen tambà simbuh, daging titiang, akah, rawuh ring don dayuh, babakan titiang rawuh ring êngkêt dumladà, êngkêt titiang putih, campùrin mica gundil, 11, bêsik, masui, sindrong jangkêp, têmu tis, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, a, pwa, gênah titiang ring gunung, awasàknà gring ikà.

Pohon manas angin nama hamba, dapat hamba digunakan obat, jika ada orang sakit mendadak, ambil kikisan hamba, pakai obat sembur, buah hamba, akar, hingga pada daun sejuk, kulit pohon hamba hingga pada getah hangat, getah hamba putih, campurkan merica putih, 11, butir, masui, sindrong lengkap, temu tis, ketika baru tumbuh, bertepatan hari, Selasa, Pon, tempat hamba di gunung, berhati-hati sakit tersebut.

Titiang mawaûþà taru sàwit, titiang dados tamban jadmà limuh, ambil don titiang anggen tambà tutuh, akah titiang rawuh ring don panês, babakan titiang rawuh ring êngkêt da- (5a) yuh, êngkêt titiang putih, campùran titiang gulà batu, yeh cukà, cêkuh, lunak tanêk, awasàknà gring ikà, gênah titiang ring gununge, ring wawu titiang mêntik nuju dinà, ra, pwa.

Hamba bernama pohon sawit, hamba dapat dijadikan obat orang pingsan, ambil daun hamba jadikan obat tetes, akar hamba hingga daun panas, kulit pohon hamba hingga getah sejuk, getah hamba putih, campuran hamba gula batu, air cuka, kencur, asam tanêk (asam yang sudah dimasak), hendaknya berhati-hati akan sakit itu, tempat hamba di gunung, ketika baru tumbuh bertepatan dengan hari, Minggu, Pon.

Titiang mawaûþà taru lunas, titiang dados tambàn jadmà sakit buh, daun titiang rawuh ring akah dumladà, babakan titiang panês, daging engkêt titiang angêt, rùpan êngkêt titiang putih, ambil muñcuk titiang anggen tambà loloh, campùran titiang banyun arak, pulàsahi, mica gundil, 14, bêsik, muang brêm iñjin, umah titiang ring gununge, wawu titiang mêntik, nuju dinà, wrê, u, awasaknà sakitnya.

Hamba bernama pohon lunas, hamba dapat dijadikan obat orang sakit busung, daun hamba hingga akar hangat, kulit pohon hamba panas, buah getah hamba hangat, warna getah hamba putih, ambil pucuk hamba dijadikan obat jamu, campuran hamba air arak, pulasari, merica putih, 14, butir, serta air olahan tape ketan hitam, rumah hamba di gunung, baru hamba tumbuh tepat hari, Kamis, Umanis, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru baûà baûà manis, tiiang dados tambà sakit sêmutan, akah titiang rawuh ring don pa- (5b) nês, rawuh ring babakan titiang panês, êngkêt titiang putih talêr panês, ambil don titiang sane kuning-kuning, anggen tambà odak, campùrin masui, warirang bàng, kunyit warangan, yeh cukà. Babakan titiange anggen tutuh, campùrin têmu tis, katik cêngkeh, yeh nyuh gadhing, gênah titiang ring gunung, saduk titiang mêntik, nuju dinà, úa, pwa, awasàknà gring ikà.

Hamba bernama pohon basa-basa manis, hamba dapat dijadikan obat sakit kesemutan, akar hamba hingga daun panas, hingga kulit pohon hamba panas, getah hamba putih serta panas, ambil daun hamba yang berwarna kuning, pakai obat param, campur dengan masui, warirang merah, rimpang kunir, air cuka. Kulit pohon hamba dijadikan obat tetes, campur dengan temu tis, cengkeh, air kelapa gading, tempat hamba di gunung, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Sabtu, Pon, berhati-hati akan sakit itu.

Titiang taru mong, titiang dados tambà jadmà sakit tiwang macan, ambil babakan titiang anggen tambà tutuh, don titiang rawuh ring akah panês, êngkêt rawuh ring babakan talêr panês, êngkêt titiang barak, campùran titiang jahe pait, gamongan, masintok, katik cêngkeh, 11, bêsik, ritatkalan titiang mê- (6a) ntik, nuju dinà, ca, ka, êngkêt titiang anggen tambà, olesang ring mata, campùrin yeh jêruk linglang, awasàknà gring ikà.

Hamba pohon mong, hamba dapat dipakai obat sakit tiwang macan, ambil kulit pohon hamba pakai sebagai obat tetes, daun hamba sampai pada akar panas, getah hingga pada kulit juga panas, getah hamba merah, campuran hamba jahe pahit, gamongan, bercampur sintok, cengkeh, 11, butir, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Senin, Kaliwon, getah hamba pakai obat, oleskan pada mata, campur dengan air jeruk linglang, berhati-hati dengan sakit itu.

Titiang mawaûþà taru bali, titiang dados tamban sakit lêlêngêdan, don titiang rawuh ring akah panês. Babakan titiang rawuh ring êngkêt titiang tis, rùpan êngkêt titiang barak, ambil babakan titiang anggen tambà loloh, campùrin madhun kêlà kêlà, yeh sêlasih miyik, asaban candana, madaging kuwud sumbuh, ambil isinya, dawêg titiang mêntik, nuju dinà, bu, pwa, ambil muñcuk titiang anggen tambà simbuh, campùrin katumbah, babolong, 11, masui, klabêt, cêkuh. Gênah titiang ring gununge, awasàknà gring ikà.

Hamba taru bali, hamba dapat dipakai obat sakit lêlêngêdan (disentri), daun hamba hingga pada akar panas. Kulit pohon hamba hingga pada akar hamba sejuk, warna getah hamba merah, ambil kulit hamba dipakai obat jamu, dicampur madu kêla-kêla (sejenis tawon kecil yang rasa madunya asam), air selasih miyik, air gosokan cendana, berisi kelapa muda sumbuh (yang baru berisi seperti lendir), ambil isinya, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Rabu, Pon, ambil pucuk hamba pakai obat sembur, campur dengan ketumbar, bebolong, 11, mesui, klabêt (biji-bijian yang gurih untuk mencampur minyak rambut), kencur. tempat hamba di gunung, berhati-hati dengan sakit itu.

Titiang mawaûþà taru arjuna, (6b) titiang dados tambà panglipùr, yan ana jadmà gêdêg, ambil don titiang kaja kangine pitung siki, raris gênahang ring ulunia, pinakà úraóa ikà, prasiddha puróa denia. Babakan titiang anggen tambà, yan ana jadmà gêndêng-gêndêngan, punikà anggen malukat, madaging nyuh úuddhamalà, sàmpunika pamarggin titiang. Akah titiang rawuh ring don sakadi angin dayuhnia, êngkêt titiang putih, gênah titiang ring pucaking gunung, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, úu, u, awasàknà sakit ikà.

Hamba bernama pohon arjuna (sembung), hamba dapat dipakai penghibur, jika ada orang marah, ambil daun hamba di arah timur laut tujuh lembar, kemudian tempatkan di dadanya, sebagai sarana itu, berhasil reda olehnya. Kulit pohon hamba gunakan obat, jika ada orang terganggu jiwanya, itu gunakan untuk melukat (membersihkan diri), memakai kelapa sudhamala, demikian kegunaan hamba. Akar hamba sampai pada daun seperti angin sejuknya, getah hamba putih, tempat hamba di puncak gunung, ketika hamba baru tumbuh, bertepatan dengan hari, Jumat, Umanis, berhati-hati terhadap sakit itu.

Titiang mawaûþà taru wangkêtsari, titiang dados tamban jadmà sakit tunggah ring waduk, ambil don titiang anggen tambà simbuh, don titiang rawuh ring akah dumladà, babakan titiang panês, êngkêt titiang putih, daging (7a) panês, campùran titiang kunyit warangan, ring katumbah, babolong, têmu tis, jêbugarum, sintok, ri wawu titiang mentik nuju dinà, bu, pwa, gênah titiange ring gunung. Malih akah titiang anggen tambà tutuh, campùrin taluh siap sêlêm, madaging madhù, yeh asaban candana, ring gulà bali, awasàknà grinia.

Hamba bernama pohon wangketsari, hamba dapat dipakai obat orang sakit sesak pada perut (perut kembung), ambil daun hamba pakai obat sembur, daun hamba hingga pada akar bersifat hangat, kulit pohon hamba panas, getah hamba putih, buah bersifat panas, campuran hamba rimpang kunir, campur dengan ketumbar, bebolong (sejenis merica yang berlubang), temu tis, pala, sintok, ketika baru hamba tumbuh bertepatan dengan hari, Rabu, Pon, tempat hamba di gunung. Lagi akar hamba pakai sebagai obat tetes, campur dengan telur ayam hitam, berisi madu, air gosokan cendana, serta gula aren, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawûþà taru awar-awar, titiang dados angge tambà tutuh, don titiang rawuh ring akah dumladà, babakan titiang rawuh ring êngkêt panês, rùpan êngkêt titiang barak, nuju titiang mêntik ring dinà, bu, ka, campùrin waih jêruk linglang, ring gêtih sêsapi, masui, sintok, bawang, sêmalih akah ti- (7b) tiang anggen tambà loloh, campùrin adas, ring klabêt, lunak tanêk, yeh bêrêm iñjin, gênah titiang ring gunung.

Hamba bernama pohon awar-awar, hamba dapat dipakai obat tetes, daun hamba hingga pada akar hangat, kulit pohon hamba hingga pada getah panas, warna getah hamba merah, ketika hamba tumbuh bertepatan dengan hari, Rabu, Kaliwon, campur dengan air jeruk linglang, serta darah walet, masui, sintok, bawang, dan lagi akar hamba pakai sebagai obat jamu, campur dengan adas, serta klabêt, asam tanêk, air tape ketan hitam, tempat hamba di gunung.

Titiang mawaûþà taru wari, titiang dados tambà, yan ana jadmà sakit ngêlêmpuyêng, ambil don titiang anggen tambà tutuh, akah titiang rawuh ring don dumladà, babakan titiang panês, êngkêt titiang putih, dhaging dayuh, gênah ring gununge. Sêmalih ambil akah titiange, anggen tambà simbuh ring baong, campurin tambà tutuh, cuka, yeh katik cêngkeh, madhù. Campùran tamba simbuh, tabia bun, sintok, masui, jahe pait, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, wrê, wa.

Hamba bernama pohon wari, hamba dapat dipakai obat, jika ada orang sakit pusing dan mual, ambil daun hamba pakai sebagai obat tetes, akar hamba hingga pada daun hangat, kulit pohon hamba panas, getah hamba putih, buah sejuk, tempat hamba di gunung. Dan lagi ambil akar hamba, pakai sebagai obat sembur pada leher, campuran obat tetes, cuka, air cengkeh, madu. Campuran obat sembur, cabai rambat, sintok, masui, jahe pahit, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Kamis, Wage.

Titiang mawaûþà taru abrang, titiang dados tambà uap sakit lêlêngêdan, ambil don titiang sane ngùdha pitung muñcu- (8a) k, anggen tambà uap, akah titiang rawuh ring don smàladà, babakan panês, êngkêt titiang putih, daging dayuh. Campùran uap, bawang adas, sêlasih miyik, ring tingkih. Sêmalih babakan titiang dados tambà odak sakit lêlêngêdan, campùrin sindrong rangkêp, yeh cukà, gênah titiang ring gunuge, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, bu, ka, awas ikà sakitnia.

Hamba bernama pohon abrang, hamba dapat dipakai sebagai obat urap sakit disentri, ambil daun hamba yang muda tujuh pucuk, pakai obat urap, akar hamba hingga pada daun hangat, kulit pohon panas, getah hamba putih, buah sejuk. Campuran obat urap, bawang, adas, selasih harum, serta kemiri. Dan lagi kulit pohon hamba dapat dipakai obat param sakit disentri, campurkan dengan sindrong lengkap, air cuka, tempat hamba di gunung, ketika baru hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Rabu, Kaliwon, perhatikan itu sakitnya.

Titiang mawaûþà taru mamah, titiang dados tambà babiunan, akah titiang rawuh ring don panês, babakan titiang smaladà, êngkêt titiang putih, daging panês, ambil don titiang anggen tambà odak, campùrin mica gundil, 12, bêsik, sindrong wayah, yeh cukà, gênah titiang ring gununge, (8b) wawu titiang mentik, nuju dinà, wrê, pwa, awasàknà sakitnia.

Hamba bernama pohon mamah, hamba dapat dipakai obat babiunan (sering keram pada kaki), akar hamba hingga pada daun panas, kulit pohon hamba hangat, getah hamba putih, buah panas, ambil daun hamba pakai sebagai obat param, campur dengan merica putih, 12, butir, sindrong tua, air cuka, tempat hamba di gunung, baru hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Kamis, Pon, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang taru kopi, titiang dados tambàn jadmà sakit dêkah, ambil don titiang sane kuning-kuning, anggen tambà simbuh, akah titiang rawuh ring don angêt, babakan titiang smàladà, êngkêt titiang putih, campùran titiang kêrikan majàgau, ring gamongan, katik cêngkeh, 11, bêsik, kunyit warangan, gênah titiang ring gununge, ri wawu titiang mentik, nuju dinà, a, u, awasàkna sakitnia.

Hamba pohon kopi, hamba dapat dipakai obat untuk orang sakit batuk, ambil daun hamba yang berwarna kuning, pakai sebagaiobat sembur, akar hamba hingga pada daun hangat, kulit pohon hamba hangat, getah hamba putih, campuran hamba gosokan majagau, serta gamongan, cengkeh, 11, butir, rimpang kunir, tempat hamba di gunung, ketika hamba baru tumbuh, bertepatan dengan hari, Selasa, Umanis, berhati-hati terhadap sakitnya.

Titiang mawaûþà taru gunggung, titiang dados tamban jadmà sakit kacicingan, don titiang anggen tambà odak, babakan titiang rawuh ring don panês, akah titiang smàladà, êngkêt titiang putih, campùran titiang (9a) warirang bàng, ring tabia bun, masui, sindrong rangkêp, ri wawu titiang mentik, nuju dinà, bu, u, gênah titiang ring gununge, awasàknà gêringnia.

Hamba bernama pohon gungung, hamba dapat dipakai obat orang sakit kacicingan (urat-urat darah yang menonjol pada betis berwarna kebiru-biruan), daun hamba pakai sebagai obat param, kulit pohon hamba hingga daun panas, akar hangat, getah hamba putih, campuran hamba warirang merah, serta cabai rambat, masui, sindrong lengkap, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Rabu, Umanis, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru arùm, titiang dados tamban janmà nyakit ati, ambil don titiang anggen tambà tutuh, babakan titiang rawuh ring akah panês, êngkêt titiang barak, nànghing miyik, don titiang smàladà, campuran titiang êñcêh sampi gadhing, yeh candana, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, úa, u, gênah titiang ring gununge, awasakna sakitnia.

Hamba bernama pohon arum, hamba dapat dipakai obat orang sakit hati, ambil daun hamba pakai obat tetes, kulit pohon hamba hingga pada akar panas, getah hamba merah, berbau harum, daun hamba hangat, campuran hamba air seni sapi gading, air gosokan cendana, ketika baru hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Sabtu, Umanis, tempat hamba di gunung, perhatikan sakit tersebut.

Titiang taru suit, yan wenten janmà sakit bêsêh, ambil engkêt titiange anggen ngurapin bêsêhnia, don titiang rawuh ring akah smàladà, babakan titiang panês, êngkêt titiang putih, da- (9b) yuh, campùran titiang pulasahi, sarilungid, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, úu, wa, gênah titiang ring gununge, awasàknà sakit ikà.

Hamba pohon suit, jika ada orang terkena sakit bengkak, ambil getah hamba pakai mengurapi bengkak tersebut, daun hamba hingga pada akar hangat, kulit pohon hamba panas, getah hamba putih, sejuk, campuran hamba pulasari, sarilungid, ketika baru hamba tumbuh, bertepatan denga hari, Jumat, Wage, tempat hamba di gunung, perhatikan sakit tersebut.

Titiang mawaûþà taru uding, yan wentên jadmà sakit sulà, babakan titiang anggen simbuh, don rawuh ring akah smàladà, babakan titiang panês, êngkêt titiang putih, campùran titiang masui, ring isen, kunyit warangan, têmu tis, uyah irêng, ri wawu titiang mentik, nuju dinà, úa, u, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon uding, jika ada orang sakit sulà (sakit perut melilit-lilit sekitar pusar), kulit pohon hamba gunakan sebagai obat sembur, daun hingga pada akar hangat, kulit pohon hamba panas, getah hamba putih, campuran hamba masui, dan lengkuas, rimpang kunir, temu tis, garam arang, ketika baru hamba tumbuh, bertepata dengan hari, Sabtu, Umanis, tempat hamba di gunung, perhatikan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru añcar, titiang dados tamban sakit ilà, panyusup titiang kadi api, akah titiang rawuh ring don panês, babakan titiang talêr panês, êngkêt ti- (10a) tiang barak, daging panês, êngkêt titiang anggen tamban sakit ilà, campùrin warirang bàng, warangan, yeh jêruk linglang, mica gundil, 70, bêsik, ring tain sampi sêlêm, sadurung madaging tambà, kêrik laranià dumun ring tambagà marajah Bhaþarì Dùrgga, wus makêrik raris tambanin, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, cà, ka, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon ancar, hamba dapat dipakai untuk obat sakit ila (kusta), sifat menyusup hamba bagaikan api, akar hamba hingga pada daun panas, kulut pohon hamba juga panas, getah hamba merah, buah panas, getah hamba pakai sebagai obat sakit kusta, campurkan dengan warirang merah, rimpang kunir, air jeruk linglang, merica putih, 70, butir, serta kotoran sapi hitam, sebelum diberi obat, gosok terlebih dahulu sakit tersebut menggunakan tembaga bergambar Bhatari Durga, setelah digosok kemudian obati, ketika baru hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Senin, kaliwon, tempat hamba di gunung, perhatikan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru pùóia rêûi, titiang dados tambà mamùrónayang manah jadmà kasakitan, akah titiang rawuh ring don smàladà, babakan titiang talêr dumladà, êngkêt titiang kuning, ambil muñcuk titiang, 6, muñcuk, anggen tutuh ring mata, campùrin ring kêrikan candana, majàgau, mênyan, prasiddhà jadmà (10b) punikà, ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, úu, u, gênah titiang ring pucaking gunung, awasàknà gêring ikà.

Hamba bernama pohon punia rêsi, hamba dapat dipakai obat menghilangkan perasaan orang tersakiti, akar hamba hingga pada daun hangat, kulit pohon hamba juga hangat, getah hamba kuning, ambil pucuk hamba, 6, pucuk, pakai sebagai obat tetes pada mata, campur dengan air gososkan cendana, majagau, menyan, sembuh orang tersebut, ketika baru hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Jumat, Umanis, tempat hamba di puncak gunung, berhati-hati dengan sakit tersebut.

Titiang mawaûþà taru kaleaúih, yan ana janmà sakit bengkà, babakan titiange anggen tambà simbuh, akah rawuh ring don smàladà, babakan titiang panês, êngkêt titiang dayuh, rùpania putih, campùran titiang kêtan gajih, baas barak, kunyit, isen, masui, tabia bun, wawu titiang mentik, nuju dinà, ra, u, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon kaleasih, jika ada orang sakit perut kembung, kulit pohon hamba pakai sebagai obat sembur, akar sampai pada daun hangat, kulit pohon hamba panas, getah hamba sejuk, warnanya putih, campuran hamba ketan gajih (jenis ketan untuk tape), beras merah, kunir, lengkuas, masui, cabai rambat, baru hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Minggu, Umanis, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru kaleoñco, yan wentên jadmà sakit ring awaknia, ambil babakan titiange anggen tambà simbuh, akah titiang rawuh ring don panês, babakan titiang smàladà, êngkêt titiang panês, rupa putih, campuran titiang tabia bun, mica (11a) gundil, sintok, masui, ring katumbah, babolong, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, úu, wa, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon kaleonco, jika ada orang sakit pada badanya, ambil kulit pohon hamba pakai sebagai obat sembur, akar hamba hingga pada daun panas, kulit pohon hamba hangat, getah hamba panas, warnanya putih, campuran hamba cabai rambat, merica putih, sintok, masui, serta ketumbar, babolong, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan, Jumat, Wage, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru api, yan wentên jadmà sakit ilà, sàmpun rumpuh, tangania kukul, rawuh ring jêrijinia, ambil êngkêt titiang anggen tambà, akah titiang rawuh ring don panes, babakan titiang talêr panês, êngkêt barak talêr panês, campùran titiang warirang bàng, ring tain kambing, mica gundil, 60, bêsik, masui, marajah anggen mangêrik larania, wus makêrik raris tambanin, ring juuk lêngis, warangan, gênah titiang ring gununge, ri wawu titiang mêtu, nuju dinà, a, pwa, awasàknà larania.

Hamba bernama pohon api, jika ada orang sakit kusta, sudah parah, tangannya buntung, sampai pada jemarinya, ambil getah hamba pakai sebagai obat, akar hamba hingga pada daun panas, kulit pohon hamba juga panas, getah merah serta panas, campuran hamba warirang merah, serta kotoran kambing, merica putih, 60, butir, masui, yang digambar pakai untuk menggosok sakitnya, setelah digosok kemudian diobati, dengan jeruk nipis, rimpang kunir, tempat hamba di gunung, ketika hamba baru tumbuh, bertepatan dengan hari, Selasa, Pon, berhati-hati dengan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru puli, yan wentên jadmà ngêlah pianak, (11b) ambil babakan titiang anggen tambà panyêsêh, panyakit punikà prêsiddhà lêkad rarene, ritatkàla titiang mêntik, nuju dinà, cà, wa, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

hamba bernama pohon puli, jika ada orang mempunyai anak, ambil kulit pohon hamba pakai sebagai obat panyêsêh (pelancar persalinan), sakit tersebut berhasil lahir bayinya, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Senin, Wage, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru mañjangan, yan wentên jadmà sakit dêlu-dêlu, ambil akah titiang anggen loloh, akah titiang rawuh ring don angêt, babakan titiang dayuh, êngkêt titiang putih smàladà, campùrin yeh jêruk linglang, yeh dêlimà putih, madaging mica tigang siki, dawêg titiang mêntik, nuju dinà, wrê, u, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon menjangan, jika ada orang sakit mual-mual, ambir akar hamba pakai sebagai jamu, akar hamba hingga pada daun hangat, kulit pohon hamba sejuk, getah hamba putih hangat, campuran hamba air jeruk linglang, air delima putih, berisi merica tiga butir, ketika hamba putih, bertepatan dengan, Kamis, Umanis, tempat hamba di gunung, berhati-hati dengan sakitnya.

Ta, titiang mawaûþà taru puaûà, yan wentên jadmà sakit tumbuhan, ambil muñcuk titiang, babakan rawuh ring don panês, akah titiang dayuh, êngkêt titiang putih, (12a) daging smàladà, campùran titiang bawang adas, sari lungid, olesaknà maþania, dawêg titiang mentik, nuju dinà, a, u, gênah titiang ring gununge, awasàknà gêring ikà.

Obat, hamba bernama pohon puasa, jika ada orang sakit tumbuhan (tumbuh daging pada mata), ambil pucuk hamba, kulit pohon hingga pada daun panas, akar hamba sejuk, getah hamba putih, buah hangat, campuran hamba bawang adas, sari lungid, oleskan pada matanya, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Selasa, Umanis, tempat hamba di gunung, berhati-hati dengan sakit itu.

Titiang mawaûþà taru biah, yan wentên sakit mamêgà, ambil muñcuk titiang anggen tambà tutuh, akah titiang rawuh ring don dayuh, babakan titiang panês, êngkêt titiang putih, daging smàladà, campùran titiang yeh sumagà, juuk lêngis, arak, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, úa, pwa, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakit ikà.

Hamba bernama pohon biah, jika ada sakit mamêgà (diam tidak mau bicara), ambil pucuk hamba pakai obat tetes, akar hamba hingga pada daun sejuk, kulit pohon hamba panas, getah hamba putih, daging hangat, campuran hamba air jeruk bali, jeruk nipis, arak, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Sabtu, Pon, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakit itu.

Titiang mawaûþà taru aking, yan wentên jadmà sakit bulênan, ambil don titiange sane ngudha-ngudha, anggen tambà loloh, babakan titiang rawuh ring akah dayuh, don titiang angêt, êngkê- (12b) t titiang putih talêr angêt, campùran titiang yeh dêlimà, madhu, taluh siap anyar, dawêg titiange mêntik, nuju dina, úa, pwa, genah titiang ring gununge, awasakna sakitnia.

Hamba bernama pohon aking, jika ada orang sakit bulenan, ambil daun hamba yang masih muda, dipakai jamu, kulit sampai ke akar hamba sejuk, daun hamba hangat, getah hamba putih juga hangat, campurkan hamba dengan air jeruk nipis, madu, telor ayam baru menetas, ketika hamba tumbuh, saat hari Sabtu, Pon, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakit itu.

Titiang mawaûþà taru uñjung, yan wentên jadmà rare sakit, ambil êmbung titiange, rêrêh toyan ipun, babakan titiang rawuh ring akah dayuh, don titiang smàladà, êngket titiang putih, upinaknà êmbung titiange, prêsiddhà kêniang toyan titiange, campùran pijêr matunu, raris inùmin rare ikà, daweg titiang mêntik, nuju dinà, wrê, u, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon unjung, jika ada anak kecil sakit, ambil embung hamba, carilah airnya, kulit sampai ke akar saya sejuk, daun hamba smalada, getah hamba putih, tiuplah embung hamba, dapatlah diambil air hamba, campurkan dengan pijer dipanggang, lalu minumkan pada anak itu, ketika hamba tumbuh, saat hari, Kamis, Umanis, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakit itu.

Titiang taru wiûà, yan wentên jadmà sakit kadadak, ambil êngkêt titiang anggen tambà papusêr, raris tampel ring ulun atinia, êngkêt titiang (13a) rawuh ring akah smàladà, babakan titiang rawuh ring don panês, êngkêt titiang putih, campùran titiang ring lengis melah, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, úu, pwa, genah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Titiang mawaûþà taru warak, yan wentên janmà sakit panês, ambil muñcuk titiang sane ngudha-ngudhà, anggen tambà simbuh ring awaknia, babakan titiang rawuh ring don dayuh, akah titiang rawuh ring êngkêt dayuh, campùran titiang asaban candana, ring uyah arêng, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, ra, u, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakinia.

Titiang mawaûþà taru mrêthà, yan wentên jadmà sakit tanàrêpa mangan, ambil don titiange, ulig sakadi makàrya (13b) loloh, raris pêsêng, raris wehin wong agêring, babakan titiang rawuh ring dawun dayuh, akah titiang talêr dayuh, êngkêt titiang putih, daging smàladà, titiang nentên wentên campùran, puput sàmpunikà, wehakna toyan titiange, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, úu, pwa, gênah titiang ring gununge, awasàkna sakitnia.

Titiang mawaûþà taru kasambi, titiang dados tambà, yan wentên jadmà sakit mangêtug, ambil muñcuk titiange anggen tambà tutuh, babakan titiang rawuh ring akah dumladà, don titiang rawuh ring êngkêt, êngkêt titiang putih, campùran titiang mica gundil, 7 bêsik, katumbah babolong, 21, bêsik, ring yeh dêlimà putih, taluh siap anyar, madhù, (14a) ri wawu titiang mêntik, nuju dinà, ra, u, gênah titiang ring gununge, awasakna sakitnia.

Titiang mawaûþà taru dhapdhap bayu, titiang dados tambà, yan wentên jadmà sakit ngêd, ambil muñcuk titiange anggen tambà loloh, don titiange rawuh ring akah tis, babakan titiang smàladà, êngkêt titiang putih, daging panês, campùran tingkih, kunyit, jêbugarùm, yeh biu batu, lunak tanêk, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, úu, pwa, genah titiange ring gunung, awasàkna sakitnia.

Hamba bernama pohon dedap bayu, hamba dapat dijadikan obat, jika ada orang sakit ngêd, ambil pucuk hamba pakai sebagai obat jamu, daun hamba hingga pada akar sejuk, kulit pohon hamba hangat, getah hamba putih, buah panas, campuran hamba kemiri, kunir, pala, air pisang biji, lunak tanêk, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Jumat, Pon, tempat hamba di gunung, berhati-hati akan sakitnya.

Titiang mawaûþà taru obyak, yan wentên jadmà sakit mising, ambil kêrikan titiange anggen tambà pangêmpêt mising, campùran titiang sêpêt-sêpêt, ring pulàsahi, uyah arêng, akah titiang ra- (14b) wuh ring don smàladà, êngkêt titiang putih, daging panês, babakan titiange dayuh, dawêg titiange mêntik, nuju dinà, wrê, wa, gênah titiang ring gununge, awasàknà gêring ikà.

Hamba bernama pohon obyak, jika ada orang sakit diare, ambil kikisan kulit pohon hamba pakai sebagai obat penyumbat diare, campuran hamba sêpêt-sêpêt, serta pulasari, uyah arêng (garam dicampur dengan arang), akar hamba hingga pada daun hangat, getah hamba putih, buah panas, kulit pohon hamba sejuk, ketika hamba tumbuh, bertepatan dengan hari, Kamis, Wage, tempat hamba di gunung, berhati-hati dengan sakit itu.




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

HALAMAN TERKAIT
Baca Juga