Pengobatan Bali dalam Lontar Usada Dalem


 

(6a) – mbah babolong, bras bāng, wjakaknā. manih, śa, wwaning antawas, gintën, dresan, sārin padi, urapaknā. Ta, añangañangan, śa, rwaning tasikan, 21, bidang, rwan bayëm luhur, 21, bidang, rwan kaliki, binakar, rwaning pule, 21, bidang, patinya tahap. Manih, śa, isen kapur, tingkih isinrong, inum, ampase urapaknā, waras denyā. Ta, beser, śa, kambo – kambo, kuñit, urap sikṣikanyā. Manih, śa, kuñit madhū, tinakëh, inum, arapa wnang. Manih, śa, gamongan, 7, iris, micā, 7, bsik,

bar, beras merah, diaduk (dicampur). Lagi, sarana, daun antawas , ginten , dresan, sari padi, diborehkan. Obat, anyang- anyangan (sebentar-sebentar kencing), sarana, daun uyah-uyah , 21 lembar, daun bayam luhur , 21 lembar, daun kaliki , dipanggang, daun pule , 21 lembar, perasannya diminum. Lagi, sarana, lengkuas kapur, kemiri, rempah-rempah ( isinrong ), diminum, ampasnya dilulurkan, sembuh akibatnya. Obat, beser (kencing tanpa mengenal waktu : mimpi basah), sarana, kambo- kambo , kunyit, dilulurkan pada sekitar bawah pusar. Lagi, sarana, kunyit, madu, takarannya sama, diminum, dilulurkan juga dapat. Lagi, sarana, lempuyang, 7, iris, merica, 7, butir

 

(6b) uku -uku, yeh angët, inūm. Ta, karangan, śa, wwaning ñuh, wwan unhusilit, tka ning rwanyā, wwaning rāja tangi, limo bali, wenyā, inum. Ta, nggarëgës, anguyuhakën rah, śa, carmmān dapdap tis, mwang lublubnyā, micā, 1, yeh aron – aron, tahap. Ta, ngrëgës anglampuyöng, śa, panggaga, tëbu, katimayā, tain we, bañu, ma, ong kita upas baruwang, ki ingundurakën, dening katimayā, apan panangkāntā saking nūṣā kling, undur ta salutapa lungha ṣanūtangin tahap. Ta, ngrëgës alëtih, śa, lunggahing kayu jok, linmëng, palapah

uku-uku (lampes , ruku-ruku ) , air hangat, diminum. Obat, karangan, sarana, daun kelapa, daun unhusilit , sampai pada daunnya, daun raja tangi , limau bali , airnya , diminum. Obat , badan kurus, mengeluarkan darah, sarana, kulit pohon dadap tis , dan kerikannya, merica, 1, air aron-aron (air kukusan nasi), diminum. Obat, kurus kepala pusing, sarana, panggaga , tebu, katimaya, tain we (kotoran yang mengendap di dasar sungai berwarna kuning), air, mantra, ong kita upas baruwang, ki
ingunduraken, dening katimaya, apan panangkanta saking nusa kling, undur ta salutapa lunga sanutangin (Ya engkau racun baruwang, Ki mengundurkannya, oleh katinaya, karena asalmu dari Nusa Kling, mundurlah Salutapa, pergi mengikuti angin). Diminum. Obat, kurus lesu, sarana, cabang kayu jok , direndam, dengan

 

(7a) nyā isen, pāsuk tahap. Ta, tuju bok mwang bngāng, śa, lampëni putih, sakawit, nyu tunu, bawang tambus, adas, ma, ong bolaning wong, bol mëngkëm, nañëh mnöng, pramaṇā mantram, 3. Ta, mising nanah, śa, carmman twi bāng, ligundi, kusambi, ampo, yeh angët, inūm. Ta, mising, śa, asaban iñjin, adas, tahap. Manih, śa, carmman twi bāng, pulan gulā, panggang haywā winalik, inum. Ta, malolos, śa, muñcuk simbukan, bangle, 3, iris, gintën cmöng, tahap. Ta, mjen, śa, gu –

air lengkuas, diminum. Obat tuju bok dan bengang , sarana, lampeni putih, lengkap dengan kulit dan akarnya, kelapa di bakar, bawang di peps, adas, mantra, ong bolaning wong, bol mengkem, naneh mnong, pramana mantram, 3x (Ya duburnya manusia, dubur sembunyi, dan diam, mantra pramana,3x). Obat berak nanah, kulit pohon tui bang, ligundi, kusambi, ampo, air hangat, diminum. Obat mencret, sarana, rendaman injin (ketan hitam), adas, diminum. Lagi, sarana, kulit pohon tui bang , sari gula, dipanggang jangan dibalik, minum. Obat, loyo, sarana, pucuk simbukan, bangle , 3, irisan, ginten hitam, diminum, Obat, mien (dysentery), sarana, gu-

 

(7b) lā, nyuh, bras agëmël, pangan. Malih, śa, yeh bayu, inūm, ma, ong barah mintar, bañu mintār, bañu saking sāgarā, tkā sirëp bañu agung, siddhi mantranku. Ta, lëlëngëdan, śa, bangsing waringin, tëbu cmëng, santën gulā, inum, ma, ong pjen angamuk sakwehing lara ring jro wtöng, padha ngamūk puput dening hyang tayā, wars, 3. Ta, mising lëlëdan, swe tan waras, śa, kulit bwah dalimā, rëb kaya samsam, ñañah den ratöng, brañañah ratëngāng, woring sāwaṭarā, dhuhing toyā, ñañah den ratöng, brañañah ratëngang, woring sāwaṭarā, dhuhing toyā, yopok ning pāyuk yoyuh

 -la, kelapa, segenggam beras, dimakan, lagi, sarana, yeh bayu (air saringan) , diminum, mantra, ong barah mintar, banu mintar, banu saking sagara, tka sirep banu agung, siddhi mantranku (Ya barah pergi, air pergi, air dari laut, datang tidurlah air besar, ampuh mantraku). Obat, mengeluarkan darah dan nanah, sarana, akar gantung pohon beringin, tebu hitam, santan , gula, diminum, mantra, ong pjen angamuk sakwehing lara ring jro wtong, padha ngamuk puput dening hyang taya, wars, 3x (Ya sembelit mengamuk segala sakit di dalam perut, pada mengamuk diselesaikan oleh Hyang Taya, sembuh,3x). Obat mencret mengeluarkan darah dan nanah, lama tidak sembuh, sarana, kulit buah delima, cincang seperti samsam , disangrai hingga matang, setelah disangrai sampai matang, dicampur dan diaduk-aduk, dengan air hangat, kemudian lulurkan

 

(8a) anya, tkeng wangkonge. Ta, mawatuk ngutah rah, śa, wwaning susukup, wwan tampak liman, patinya inūm. Ta, ckëkën, biyaknyā gtih mawor nanah, śa, akah këndal, wwan kasine, wwaning warū, gula, gintën, kulabët, tmu, lunak bau plut, wenya inūm. Ta, mokan malëpus, bungah mambahang, mokan lëplëp, nga, śa, carmman jwet, cārmman kusambi, tain ñulati, wor pipisaknā, lepaknā. Ta, mokan ring jro, muñi mëtu sërëg, śa, isen, kapur, cārmma buu, bras bāng, 21, bṣik, dui wrak, lepaknā.

sampai pada pinggang. Obat batuk muntah darah, sarana, daun susukup , daun tapakliman , perasannya di minum. Obat batuk kronis ,bercampur darah dan nanah, sarana, akar pohon kendal, daun kasiden (pohon sampat-sampat), daun pohon waru, gula, ginten , kulabet, temu , asam yang baru dikelupas, airnya diminum. Obat bengkak di mana-mana, bungah mambahang , mokan leplep , namanya, sarana, kulit pohon juwet, kulit pohon kusambi, sarin tanah, dicampur dan dilumatkan, dilulurkan.
Obat, bengkak dalam perut, suara keluar serak, sarana, lengkuas, kapur, kulit pohon buu , beras merah, 21, butir, duri wrak , dilulurkan.

 

(8b) Ta, mokan lëplëp, śa, juet sakawit, kālëpu sakawit, kayu sangkā, kuñit warangan, isen kapūr, sari podi, taning wangkong, katumbah, tingkih, trikātukā, cārmmān kusambi babakar haywā winalik, urapaknā. Ta, mokan ring jro, mokan bañu, nga, śa, bun ptingan, bangsing waringin, uyah – uyah macanggah, rwan tuju musnā, patinya tahap. Ta, mokan bësëh mangurëkurëk, mokan kakipi, nga, śa, mpuning tmu tis, katumbah, añjung raab, śa, trikātukā, sari podhi, tahap, së –

Obat, bengkak ( mokan leplep ), sarana, pohon juwet lengkap dengan akan dan kulitnya, kalepu lengkap dengan akar dan kulitnya, kayu sangka , kunyit warangan , lengkuas kapur, sari podi, dilulurkan pada pinggang, ketumbar, kemiri, bawang merah bawang putih dan jerangan, kulit pohon kusambi, dipanggang jangan dibalik, dilulurkan. Obat , mokan ring jro, mokan nanu , namanya, sarana, akar ptingan , akar atas pohon beringin, uyah-uyah bercabang, daun tuju musna , perasannya diminum. Obat, mokan beseh mangrekurek , mokan kakipi , namanya, sarana, temu tis yang sudah tua, ketumbar, tanjung raab, sarana, bawang merah bawang putih dan jerangan / trikatuka , sari podi , diminum, disemburkan

 

(9a)mbar. Ta, mokan ring jro, ckëh – ckëh, mtu nanah, śa, kunir warangan, dui jruk linglang, makā tambā, tahap. Ta, mokan ring jro, mtu nanah, śa, kunir warangan, cārmmān pule, kayu batu, maswi, tumukus, 3, katumbah, lënga wijen, tahap, sëmbarnyā rwan tingkih dumlā, candana, lungid, maswi, tingkih. Ta, sakaluiraning mokan, antukën rah, ring cangkëm, ring irung, ring socā, ring purus, ring bhagā, ring silit, śa, rwan kasune, candanā, tanah ring tunggak, ampo, kulabët, gulā, gintën irëng, santën,

Obat, bengkak dalam perut, batuk-batuk, keluar nanah, sarana, kunyit warangan , duri jeruk nipis, sebagai obat, diminum. Obat, bengkak dalam perut, keluar nanah, sarana kunyit warangan , kulit pohon pule , kayu batu, maswi, tumukus , 3, ketumbar, minyak kelapa, diminum, disemburkan dengan daun kemiri muda, cendana, pohon kembang sepatu, maswi , kemiri. Obat, segala jenis bengkak, keluar darah dari mulut, hidung, mata, penis, vagina, dubur, sarana, daun kesuna (dasun ), cendana, tanah pada bekas tebangan kayu, ampo kulabet , gula, ginten hitam, santan,

 

(9b) lungid, patinyā tahap. Ta, wtöng, larāyan mokan ring jro, śa, kapkap, atin gamongan, isen kapūr, micā, bras utuh, sëmbarraknā. Ta, panas tis, śa, gamongan, lëngis tanūsan, pipis wdaknā. Manih, śa, jëbuggarūm, we ktan gajih, wdaknā. Ta, awak panas, śa, buah base, bras bāng, wdakaknā. Ta, panas marapah, śa, ñuh, adas, jruk linglāng, bloñokaknā. Ta, panas tis, śa, gamongan, tingkih, bawang, adas, pipis, përës, dadah, blonyohaknā.

pohon kembang sepatu, perasannya diminum. Obat, perut, sakitnya bengkak di dalam, sarana, kapkap , ati lempuyang, lengkuas kapur, merica, beras yang utuh, disemburkan. Obat panas dingin (demam), sarana, lempuyang, minyak kelapa, dilumatkan kemudian dilulurkan. Lagi, sarana, jebuggarum , rendaman air ketan gajih , dilulurkan. Obat, badan panas, sarana, buah sirih, beras merah, dilulurkan. Obat, panas biasa, sarana, kelapa, adas, jeruk nipis, dilumatkan. Obat, demam, sarana, lengkuas, kemiri, bawang, adas, dilumatkan, diperas, panggang hasil pelumatannya.

 

(10a) Ta, tan mtu pluh, śa, rwan pole, trikātukā, santënkane, kinla, bloñohaknā. Grah uyang, śa, papasan, padang lëpas, lunak tanëk, adas, dadah wdakanā. Ta, uyang ngulasah, buka panggang, śa, pule, bawang, adas, wwe jruk linglang, tahap. Ta, jampi agung, laranyā, mamëngkā, ring wtöng kaku, ring ulun ati sada ngangah, mwang nëk, makokokan tan pgat ṣada tngal, śa, akah kutat kdis, akah ñuh mulung ne ngūda, lublubuhu, kaworrin tasik, bawang matambus, bhālulang kbo, winasuhan da-

Obat, tidak mengeluarkan keringat, sarana, daun pohon pule , bawang merah bawang putih dan jerangan, santan kental, panggang, dilumatkan. Panas gelisah, sarana, papasan , padang lepas, asam rebusan, adas, panggang kemudian dilulurkan.
Obat, gelisah kebingungan, seperti kepanasan, sarana, pule , bawang, adas, air jeruk nipis, diminum. Obat jampi agung (sariawan panas dalam), sakitnya membengkak atau kaku, pada perut terasa kaku, pada hulu hati terasa perih, dan nek, batuk tiada henti dan kering, sarana, akar kutat kedis , akar kelapa hijau yang masih muda, dikerik, dicampur dengan garam, bawang yang dipepes, kulit kerbau dicuci dan

 

(10b) -na brëśih, pes peṇdëm, tahap. Sëmbar ring waduk, mwang hulun ati, śa, babakan pule, ñuh matunu, tmu tis, katumbah, babolong. Ta, basang bëngkā, mwang warang, śa, mëmëniran, sumanggi gunung, cārmmān pule, wwe këtan gajih, tahap. Ta, larā wtöng, śa, asaban candanā, tingkih, bawang tambus, tahap. Manih, śa, jëbuggarum, cāndanā, ktan gajih, patinyā tahap. Ta, arak atakëh, madhu atakëh, cukā satakëh, imeh rahinā, sing lara wtöng, waras denyā. Ta, pamali, larā a-

dibersihkan, dipanggang, diminum. Disemburkan pada perut, dan hulu hati, sarana, kulit pohon pule , kelapa yang dipanggang, temu tis , ketumbar, babolong . Obat, perut bengkak, dan kemerahan, sarana daun kemenir, semanggi gunung, kulit pohon pule , air ketan gajih , diminum. Obat, penyakit perut, sarana, gosokan air cendana, kemiri, bawang yang dipepes / panggang, diminum. Lagi, sarana, jebuggarum , cendana, ketan gajih , perasannya diminum. Obat, arak secukupnya, madu secukupnya, cuka secukupnya, dibiarkan sehari, yang sakit perut, sembuh karenanya. Obat, pemali (karena melanggar pantangan), sakit me-




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

HALAMAN TERKAIT
Baca Juga