Pengobatan Bali dalam Lontar Usada Dalem


 

(21a) _- rungnyā, inūmnyā, śa, rwaning mimba, cārmman kamanduk, cukā tahun, arak, kabang kakawā ring tembok, mantrani dening mantran tiwang. Yanyā pdëm bangunang, tiwang utara, nga, ta, śa, tain sekṣek, ati gamongan, trikatukā, arap dadanyā. Yanyā larā ring pusër, tiwang kënul, nga, ta, śa, micā, 1, bṣik, rwaning samañjahi, trikatuka, tampëlaknā pusërnyā. Tiwang tkā lemöng, mangurëkurëk, tiwang mong, nga, śa, babakan bila, kulit wohnyā kawaṣā, raab dañuh, sami gsöng, trikatukā, pipis, dwi idubāng, urapaknā. Ratu mañja –

dungnya, diminumkan, sarana, daun intaran, kulit pohon kamanduh, air cuka yang sudah lama, arak, abang kakawa (sarang labah-labah) yang ada di tembok, dimantrai dengan menggunakan mantra tiwang. Jika bangun tidur, tiwang utara, namanya, obat, sarana, serbuk kayu dipan yang dimakan rayap, ati / inti lempuyang, trikatuka , lulurkan pada dadanya. Jika sakitnya pada pusar, tiwang kenul, namanya, obat, sarana, merica, 1, butir, daun samanjai, trikatuka, tempelkan pada pusarnya. Tiwang atau sakit yang datangnya tengah malam, melilit-lilit, tiwang mong, namanya, sarana, kulit pohon bila, kulit buahnya juga dapat dipakai, atap dari daun kelapa yang sudah tua, semua dibakar, trikatuka, dilumatkan, air indubang (ludah merah), diborehkan. Ratu manja-

 

(21b) ya manggawe tiwang, mangëtor awaknyā nora glëm, tiwang linūh, nga, ta, śa, umbin paspasan, umbin kaṣā, batu këmbung, sampar wantu, mica, katumbah, lëmbātaknā, ma, idhëp wiṣṇu aturu, mulih ring dagingku sidhëm ya namah śwahā. Yan këbus awaknyā nora glëm tur mangëtor, tiwang angin, nga, ta, salwiring kayu tongosin kabāng, cārmmane toktok, luhun dadah ëngsut di kabangnge, jëbugarum, gintën cmöng, wdaknā, ma, ah sirā, 3, ring

-ya yang sumber penyakitnya (tiwang), menggigil tubuhnya tetapi tidak seperti orang sakit, tiwang linuh, namanya, obat, sarana, umbi paspasan, umbi kasa, batu kambing yang ada di parit, samparwantu, merica, ketumbar, dilumatkan, mantra, idhep wuku aturu, mulih ring dagingku sidhem ya namah swaha (pikiran wuku tidur, kembalilah pada dagingku). Jika panas tubuhnya tetapi tidak sakit dan menggigil, tiwang angin, namanya, obat, segala kayu yang terdapat sarang labah-labah, kulitnya di toktok atau iris, sampah daun yang sudah kering dan menyangkut pada sarang labah-labah, jebuggarum , ginten hitam, dilulurkan, mantra, ah sira, 3x (ah, beliau, 3x), pada

 

(22a) bayu gnahnyā, ma, sadpadha angūmbāng sarì śakti, tka lukat raṣa ning yeh ñom, 3, jöng yan mangënëk ulun angën, tūr mamëpët, tiwang sindurāja, nga, ta, krikan kau, dwan tabu, palit uyah, micā, 7, bṣik, sëmbarraknā, ma, sūkṣmā pada, raṣa paddhā, ah uh, 3. Yan bṣëh kñāng ototnyā kaukauk, tiwang baruwang, nga, ta, we jruk linglāng, nggen papërës, ma, samalahin, idā mayoghā hi mahin, tkā ngëb, jöng, 3, marajā waṇna, kita angakita angaki ngraṣā, angakit wiṣṇu, angakit lëh, arëbi śakti, jöng, 3. Yan masambat – sambat wtëngnyā, tiwang guritthā, nga, ta, muñcuk

nafas tempatnya, mantra, sadpadha angumbang sari sakti, tka lukat rasa ning yeh nyom, 3x, jong (kumbang terbang menghisap sari kesaktian, datang membersihkan rasanya air dingin, 3x). Jika terasa nek pada hulu hati, dan sesak, tiwang sinduraja , namanya, obat, kerikan batok kelapa, daun tebu, garam yang mengkristal, merica, 7, butir, semburkan, mantra, suksma pada, rasa paddha, ah uh, 3x (gaiblah semua, rasa sama-sama, ah, uh, 3x). Jika sembab atau bengkak dan otot terasa kaku disertai rintihan, tiwang baruwang, namanya, obat, air jeruk nipis, dibuatkan perasannya, mantra, samalahin, ida mayogha hi mahin, tka ngeb, jong, 3x, maraja wanna, kita angakita angaki ngrasa, angakit wisnu, angakit leh, arebi sakti, jong, 3x (samalahin, beliau beryoga, datang dan sembuh, beraja hutan, engkau merakit rasa, Wisnu, leh dan sakti, 3x). Jika perutnya bersuara-suara, tiwang gurittha , namanya, obat, pucuk

 

(22b) sëmbung, mban lawang, we jëruk linglāng, tahap, panglëbūrraning lara wighnā ring wtëng, ma, aja mandilak ikang bwaṇnā ya nama swahā, lukat kawah, lukat ātma, jöng, 3, yah. Carutcut – carutcut ring jro wtöng, tiwang rakaṭa, nga, ta, bungan awon, mica, ulig, we cukā, ma, idpaku puṣpāta wang, mulih kita ring batu macpak, ah uh, mnöng, jöng, lepaknā. Yan maluwang mangañcakañcuk, malulunan, tiwang sindu rājā, nga, ta, jru trikatuka, ma, ong atma jilihah, tkā kërët, jöng, 3, wdaknā, ta, salwir ring tuju. Gnit awaknyā kadi bulenan, knā rājā panulah, ta, bangle, cabe

daun sembung, mban lawang, air jeruk nipis, diminum, pembersihan kotoran (segala penyakit) pada perut, mantra, aja mandilak ikang bwanna ya nama swaha, lukat kawah, lukat atma, jong, 3x, yah (jangan melihat dunia itu, bersihkan kawah, bersihkan manusia, 3x). Berjalan melilit-lilit pada perut, tiwang rakata , namanya, obat, abu dapur (bungan awon), merica, digerus, air cuka, mantra, idpaku puspata wang, mulih kita ring batu macpak, ah uh, mnong, jong (pikiranku bernama manusia, pulanglah engkau ke batu macpak, ah, uh, diam), dilulurkan. Jika kaku terasa menusuk-tusuk, berjalan / berputar, tiwang sinduraja, namanya, obat, jruju trikatuka, mantra, ong atma jilihah, tka keret, jong, 3x (Ya, atma jililah, datang ikat dengan kuat, jong, 3x), urapkan, Obat untuk segala penyakit tuju. Gatal tubuhnya seperti bulenan (pada kulit muncul lingkaran putih dan tebal), terkena raja panulah (kutukan), obat, bangle , cabai-

 

(23a) bungkut, tampuyak, miñcid wot bagatul, ma, ong jula julitā, aja nglaranin, gilahin, tkā luwar, 3, pipis wdaknā. Mandus yeh angët, palapahnyā rwan tinghulun, katëmpūr sami ṣeśa, ma, sari gtih urip, sari ātmā urip, jöng, 3. Nunggak – nunggak awaknyā, tiwang katket, nga, ta, babakan bangyang, katumbah, bawang, sëmbaraknā. Kriyak – kriyok wtöngnyā, tiwang balabūr, nga, ta, jahe lëkak, 3, iris, sëmbaraknā. Mëpët – mëpët angkihannyā, yen meling, tiwang brare, nga, babakan kelor, masuwi, isen, 3, iris, wdaknā ulu-

plirut, tampuyak, dedak, mantra, ong jula julita, aja nglaranin, gilahin, tka luwar, 3x (Ya, Jula Julita, jangan menyakiti, pergi dan enyahlah), digerus lalu diborehkan. Mandi dengan air hangat, campurannya daun tingulun, lebur semua sampai
bekas-bekasnya, mantra, sari gtih urip, sari atma urip, jong, 3x (sari darah hidup, sari atma hidup, jong, 3x). Jika bernafas sakit ditusuk-tusuk tubuhnya, tiwang ketket, namanya, obat, kulit pohon bangyang, ketumbar, bawang, semburkan. Merintih- rintih (kriyak-kriyok) perutnya, tiwang balabur, namanya, obat, jahe pahit, 3, irisan, semburkan. Sesak nafas, jika ingat, tiwang brare, namanya, kulit pohon kelor, masuwi, lengkuas, 3, irisan, diborehkan. Hulu-

 

(23b) – n hati mambatu, tan eling, tiwang angin, nga, ta, tabya bungkut, bangle, kunir warangan, sëmbaraknā. Yan bahag awaknyā, socānyā kuning, tiwang brāhmā. Nga, ta, śa, babakān jëpun, jahe, 3, iris, sëmbarraknā. Yan këbus awaknyā pluh pidit, basang malulunan, sring amalaku toyā, tiwang ghni, nga, ta, babakan nangkā, trikatukā, sëmbarraknā. Yan bṣëh wtöngnyā, mëpët ulun hati nora meling, tiwang bahi, nga, ta, śarana, babakan buu, uyah mañañah, sëm-barraknā. Nunggek nunggek awaknyā, tiwang lele, nga, ta, śa, baba –

hati terasa bengkak, tidak sadarkan diri, tiwang angin, namanya, obat, cabai plirut, bangle , kunyit warangan , semburkan. Jika merah badannya, matanya kuning, tiwang brahma, namanya, obat, sarana, kulit pohon kamboja, jahe, 3, iris, semburkan. Jika tubuhnya panas dan keringatnya bercucuran, perut melilit, sering meminum air, tiwang ghni, namanya, obat, kulit pohon nangka, trikatuka , semburkan. Jika perutnya sembab atau bengkak, hulu hati terasa sesak dan tidak ingatkan diri, tiwang bahi, namanya, sarana, kulit pohon buu, garam disangrai, semburkan. Menusuk-tusuk tubuhnya, tiwang lele, namanya, obat, sarana, kulit –

 

(24a) – kan tinghulun, isen kapur, kunir, padha ma, 3, iris, nūli sëmbar. Yan bësöh wtöngnyā, mëpët uluh hati nora meling, tiwang bawi, nga, ta, śa, babakan buu, uyah mañañah, sëmbarraknā. Yan curut – curut mamëpët, tiwang tikut, nga, ta, śa, trikatukā, sëmbarrang. Yan ngabëtbët awaknyā, tiwang asu, nga, ta, śa, babakan ahā, iñjin, bras barak, sëmbaraknā. Yan gënit awaknyā, tiwang jawat, nga, ta, śa, babakan kananggā, kacupit waru, 7, muñcuk, sëmbarraknā. Këbus awaknyā pakāñëtñët, mwang pakañëtñët, tuju ghni, nga, ta, śa, baba –

-t pohon tingulun, lengkuas kapur, kunyit, masing-masing , 3 iris, kemudian semburkan. Jika bengkak atau sembab perutnya, hulu hati terasa sesak dan tidak ingatkan diri, tiwang bawi, namanya, obat, sarana, kulit pohon buu, garam yang disangrai, semburkan. Jika berputar / berjalan-jalan dan terasa sesak, tiwang tikus, namanya, obat, sarana, trikatuka , semburkan. Jika berdenyut-denyut tubuhnya, tiwang asu, namanya, obat, sarana, kulit pohon aa, ketan hitam, beras merah, semburkan. Jika terasa gatal tubuhnya, tiwang jawat, namanya, obat, sarana, kulit pohon kenanga, tunas pohon waru, 7, pucuk, semburkan. Panas tubuhnya menggigit-gigit, dan menusuk-tusuk, tuju ghni, namanya, obat, sarana, kulit-

 

(24b) – kan jruk, babakan ñambu er putih, bawang, sëmbarraknā. Yan këbus awake makā ukud, tuju gumi, nga, ta, śa, akah pucuk putih, akah ikuh lutung putih, ckuh, adas, sömbarrang. Ta, bawong juwëh, śa, akah dauśa, akah bëkul, akah gangyang, trikatukā, urapaknā. Ta, bangkyang juwëh, śa, kunir warangan, jbugarūm, arapaknā. Manih, śa, gamongan, pulāsahi, urapaknā. Ta, buh ring jro mambarah, jampi siṣyā kunang, śa, pañcarsoṇā, atin langkwas, ckuh, gulā, santën kane, sindrong śadharaṇā, bangkëtmu, tahap, mwang lepaknā.

-t jeruk, kulit pohon jambu air putih, bawang, semburkan. Jika tubuh panas semuanya, tuju gumi, namanya, obat, sarana, akar kembang sepatu putih, akar ikuh lutung putih, kencur, adas, semburkan. Obat, leher terasa kaku, sarana, akar dausa, akar bekul, akar gangyang, trikatuka , dilulurkan. Obat, pinggang terasa kaku, sarana, kunyit warangan , jebuggarum , dilulurkan.
Lagi, sarana, lempuyang, pulasari, dilulurkan. Obat, perut kembung dan panas, jampi wisya penyakitnya, sarana, pancarsona, hati lengkuas, kencur, gula, santan kental, isinrong secukupnya, air temu , diminum, kemudian dilulurkan.

 

(25a) yan barah batu ring jro, ta, śa, mamëniran, kakang api, cabe, bangle, we idubāng, ma, kbëlang- kbëling, mamukaling – mamukaling, buh balada, lampah tambā, tkā surud, tkā, singgah, mandi akal kita, ah, 3. Ta, barah ring jro, idu drës mijil tan pgat, śa, tmu tis, rwan pañcarsoṇā, gintën, yan arëp angët, gintën dena kweh, yan arëp atis, kdik gintënyā, tahap. Ta, awakka panas, śa, rwan dhauṣā kling, trikātukā, lunak, sëmbarrakna. Manih, śa, rwan pucuk bhāng, dauṣā kling, bañuning sajöng, wdaknā. Manih, śa, rwan kayu puring, bangkët kunir,

jika perut membengkak kaku, obat, sarana, daun kemenir, kerikan abu mamah Pon (Bali : mulut dapur tempat memasak), cabai, bangle , air indubang (ludah merah), mantra, kbelang- kbeling, mamukaling-mamukaling, buh balada, lampah tamba, tka surud, tka, singgah, mandi akal kita, ah, 3x (Kbelang kbeling, manukaling, sakit perut membesar, perjalanan obet hancurkanlah dan sembuhlah, 3x). Obat, Bengkak di dalam perut, ludah terus keluar tiada henti, sarana, temu tis , daun pancarsona, ginten , jika diinginkan yang hangat, perbanyak ginten nya, untuk mendapatkan yang dingin, kurangi ginten nya, diminum. Obat, tubuh terasa panas, sarana, daun dausa kling , air arak, dilulurkan. Lagi, sarana, daun kayu puring, air kunyit,

 

(25b) patining lunak, cuka tahun, wdhaknā. Ta, awak panas, śa, rwaning sëmbung, ñuh tunu, pipis dena lëmbat, lepaknā. Ta, panas tis, śa, gamongan, lëngā tanūsan, pipis wdhaknā. Manih, śa, jëbugarum, we ktan gajih, wdhaknā. Ta, awaknyā panas, śa, bwah base, bras bāng, pipis wdhaknā. Ta, panas marapuh, śa, ñuh adas, jruk linglāng, bloñohaknā. Ta, panas tis, śa, gamongan, tingkih, bawang adas, pipis prës dadah bloñohaknā. Ta, tan mtu pluh, śa, rwan pule, trikatukā, santën kane, kinla,

ditambahkan asam, cuka yang sudah lama, dilulurkan. Obat, tubuh terasa panas, sarana, daun sembung, kelapa yang dibakar, digerus sampai halus, lulurkan. Obat panas dingin, sarana, lempuyang, minyak kelapa, digerus lalu dilulurkan. Lagi, sarana, jebuggarum , air ketan gajih , dilulurkan. Obat, tubuh terasa panas, sarana, buah sirih, beras merah, digerus lalu dilulurkan. Obat panas demam, sarana, kelapa, adas, jeruk nipis, dilumatkan. Obat panas dalam, sarana, lempuyang, kemiri, bawang, adas, digerus diperas dan rebus hasil lumatannya. Obat, tidak dapat keluar keringat, sarana, daun pule , trikatuka , santan kental, rebus,




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

HALAMAN TERKAIT
Baca Juga