Lontar Tutur Upadesa


21a. rika, hana madjaran, hana saluwuring ika, ingaranan jāli, hana panlasanya, lingganya, ring adipati, sukla pati, ina pati, sura pati, maya naka. Mapane sabda, aywa wera, aywa cawuh, aywa candha, sungsung bhabhu, alpayusaya, kěneng rajah tamah, bwatan siddhi phalanya, mapan dahat uttama těměn, ma, Am, Um, Um, Um, ring ulu puwun. Ong, ring slaning lalata. Iti tengran rangdeng jirah, aparnamani calwanarang, maguru ring sri bhaggawati, sampun adasal pustaka, kunang sisya nira, ni rangdeng jirah, niwak sirsa, nimisa wadana, ni landha, ni landya, ni guyang. Ni larung, ni landhi. Saika iring mareng sang ni rangdeng jirah, ri wuwusnya prasama ngigel, mwang yang smasana, mijil paduka bhatāri dhurggha, mangañjali sira ni ca-

Sana, ada yang berjejeran, ada di atasnya itu, dinamakan jali, adalah penghabisannya, lingganya, di adipati, suklapati, inapati, surapati, mayanaka. Karena itu sabdanya, jangan sembarangan, janganlah mencela, jangan bercanda, sambutan yang hina, maka umurmu akan pendek, dikuasai oleh rajah dan tamah, oleh karena besar pahalanya, oleh karena sangat maha utama, mantranya, Am, Um, Um, Um, ri atas ubun-ubun. Ong, di sela-sela alis. Inilah ramalah dari Rangdeng Dirah, yang dijuluki Calwanarang, berguru kepada Dewi Bhagawati (Dhurga), telah menguasai segala pustaka, adapun murid, dari Ni Rangdeng Dirah, adalah Ni Waksirsa, Ni Mahisa Wadana, Ni Lendha, Ni Landya, Ni Guyang. Ni Larung, Ni Ladhi. Mereka semua melayani Ni Rangdeng Dirah, setelah meraka menari, Hyang Smasana, muncullah yang mulia Dewi Dhurga, memberi hormatlah Sang

21b. lwanarang, mwah sisya nira kabeh, padha ngigěl, ring wawala, ri sědhěnging těngah wěngi, tumigěl ni guyang, pangigělnya dumpad sahā kapyak, anungsang romanya, karwwa siñjang, socanya, mulirak-mulirak, manolih mangiwa těngěn. Mangigěl ni larung tandhangnya, kadi sangmong mayun mandha-mandhaman, den sarwi anungsang romanya anolih maring nguri maring arěp. Mangigěl ni landhi, lumumpat-lumumpat denya mangigěl, netranya smu mangani, tri mangura romanya. Mangigěl ni lěñca, lumumpat-lumumpat, nangkěnya mangap-mangap socanya lwir agni murub, muryya romanya. Mangigěl ni lěndhya, mengo-mengo pangigělnya, dumeled-meled lidahnya, murirak socanya buyar romanya. Mangigěl ni waksirsa, mangundang-kundang kdhenya mangigěl,

Calwanarang, dengan semua muridnya, semua menari, di Wawala, pada saat tengah malam, Ni Guyang mulai menari, geraknya berjingkrak dan berhentak, rambutnya terbalik, kedua kain, matanya, melotot, melirik ke kanan ke kiri. Ni Larung menari, gerakannya, seperti harimau yang ingin memangsa, sampai rambutnya terurai terbalik, memandang ke belakang ke depan. Kemudian Ni Landhi, melompat-lompat, mulutnya menganga-nganga, matanya seperti api yang menyala, rambutnya terurai lebat. Ni Lendhya kemudian menari, tariannya kesana-kemari, lidahnya menjulur-julur, matanya melotot dan rambutnya terurai. Ni Waksirsa kemudian menari, dengan tawanya menantang-nantang

22a. netranya dumling-dumling lwih tolihanya, tanganya kadi anglalangon, manungsang romanya. Mangigěl ni misa wadana, masuku tunggal, maledled lidahnya, manlik socanya mulirak mangiwa těngěn, manungsang romanya. Tumigěl ni calwanarang, ri huwusnya prasama ngigěl, adu mahā bubutan, yan těkeng nara sira amañca desa. Ni guyang wetan, ni landha kidul, ni landhya kulon, ni larung ělor, ni waksirsa misa wadana, ni landhi, padha ring těngah. Iti wisiknya, nga, yan ring bwana aliit, bhagawati, cangkěm mwang purus, yan těngah, lanang, yan wadon, cangkěm bhaga. Ni calwanarang rah mědhal ring cangkěm, dada swara gnira niranya, anake ratna manggali aranya, stana ngirěnging tinghal, lwih dahat wisesanya. Kramaning hana calwanarang, mwang bhagawati,

Matanya menolah noleh, lirikannya sangat menakutkan, tangannya seperti berjalan-jalan, rambutnya terbalik. Ni Mahisa Wadana kemudian menari, berdiri dengan kaki satu, lidahnya terjulur keluar, matanya melotot, melirik kanan dan kiri, rambutnya terurai lebat. Kemudian Ni Calwanarang menari, setelah itu semuanya menari, berhamburan, sampai mengambil tempat di setiap penjuru arah. Ni Guyang di timur, Ni Landha di selatan, Ni Landya di barat, Ni Larung di utara, Ni Waksirsa, Ni Mahisa Wadana, Ni Lendhi, sama-sama di tengah. Inilah yang dibisiknya, yaitu, jika di bhwana alit, bhagawati, cangkem dan purus, jika di tengah, lelaki, jika perempuan, cangkem bhaga. Ni Calwanarang mengeluarkan darah dari mulutnya, yaitu dada swara gni, putrinya yaitu Ratna Manggali namanya, tempatnya di bola mata, kesaktiannya sangat besar. Perjalanan adanya sang Calwanarang, dan Dewi Bhagawati,

22b. maka marggan sang atmā, bhatāri dhurggha, gěnahing sang atmā, nga, saka pangan saka kinum, maka pangsěng sang hyang brahmā wisnu. Yan ring bwana agung, ni ratna mangali, nga, sang hyang candra, ni calwanarang, na, sang hyang raditya, dri bhagawati, pritiwi lawan akasa, tmahannya marupa tatit. Kalinganya tunggal ring bwana alit lan bwana agung, těkaning daging tunggal kaputusanya, ring pandaden kami sang hyang smara lawan ratih, ne lěwih, irěnging tinghal, nga, prětitya kamala, duk tan hana, sor mwang luhur, wetan kulon mwang ělor kidul. Ya ta gěnahnya ring bhatāra bhayu, sukla rasa, nga, yan bakal mapasatru ring sarira, matwang sambat- sambat sisyane ni randheng jirah, kabeh tunggal satus, kawrědahan, samangkana těgěsnya ring sarira, tlas tutur kamantyan, nga, I blis, igunya, I plis,

Sebagai jalannya Sang Atma, Bhatari Dhurga, tempatnya Sang Atma, namanya, setiap yang dimakan dan diminum, sebagai sinar Sang Hyang Brahma Wisnu. Jika pada bhwana agung, Ni Ratna Mangali, namanya, Sang Hyang Candra, Ni Calwanarang, yaitu, Sang Hyang Raditya, Dewi Bhagawati, sebagai pertiwi dan akasa, penjelmaannya berupa kilat. Disebutkan tunggal antara bhwana alit dan bhwana agung, sampai pada isinya yang tunggal kemutlakannya, pada penjelmaanKu Sang Hyang Smara dengan Ratih, yang sangat mulia, hitam bola mata, namanya, pretitya kamala, saat tidak ada, atas dan bawah, timur barat dan utara selatan. Itulah tempatnya Dewa Bhayu, sukla rasa, namanya, dalam melawan musuh di dalam dirinya, serentak semua murid Ni Rangdeng Dirah melantunkan mantra, semuanya seratus, kawredahan, demikianlah maknanya di dalam diri, selesailah ajaran kamantyan, yang namanya, I blis, igunya, I plis

23a. i anggrek ulan, i bama guru ring bhatar durggha ko, kai ta wuring kadaden bake, mulih iba ka lěmah tulis, těkědang ka paparu, bwin iba těka, ibhan tuwang ring brahma naka, mitu iba uli di bungut, mulih iba ka kuping, 3. Iti pingitakna, aja wera ring wong lyan, bwat kaparaněn těměn, dahating wisesā, iti kawruhakna denta, nga, kaputusan campur talon, ca, nga, warnna, pur, nga, kamimitan, ta, nga, tingkah, nga, lěd. Ya ta kawruhakna tunggal unggwanya, ca, nga, cantik, pur, nga, pukuh. Ta, nga, tingkahakna, long, nga, pangalad-alědan. Ya ta rasaakna sang hyang pasupati, kara sumungsang ring pukwing jiwanta, ika rasaakna mijilakěn mrěta. Malih dhurggha rasa, nga, ring graningjinta, tumurun ring yajñananta, trus mañjing ring wrědayanta,

 I Anggrek Bulan, I Bama Guru kepada Bhatari Dhurga, kaulah Wuring dijadikan makhluk gaib, pulanglah kau ke Lemah Tulis, sampaikan ke paru-paru, kau datang lagi, engkau muncul di brahma naka, keluarlah engkau dari mulut, pulanglah kau ke telinga, 3 kali. Ini sangat disucikan, janganlah memberitahukan kepada orang lain, karena akibatnya sangat buruk, karena sangat sakti, ini harus diketahui olehmu, yang namanya, kaputusan campur talo, ca, artinya, warna, pur, artinya, asal terdahulu, ta, artinya, perilaku, lo, artinya, led. Itulah harus diketahui akan tempatnya yang satu, ca, artinya, cantik, pur, artinya, pukuh. Ta, artinya, agar dilaksanakan, long, artinya dasar pijakan. Itulah yang seharusnya dirasakan adalah Sang Hyang Pasupati, tangan berbalik di depan pelupuk jiwa, itu rasakanlah dan keluarkan kehidupan. Kemudian dhurga rasa, artinya, di puncak hidupmu, turun pada yadnyamu, turun di dalam hatimu,

23b. malih patěgěsnya. Campur, nga, tlas, ya ta dhurggha guna wisesā, añjanganira bhatari uma, dadi bhatari dhurggha, añjanganira bhuta bhregeñjeng, wadanira ni jiligpang gěndhruk, ika wruhakna rasa gěnahnya ring catuspata, wisesanya ring nabhi, nga, satra mangměnang, rasa dalěm nambahanya, magěnah ring pukwing jiwanta, nga, ni cili mareka, wisesānya rasagna mijil ring tungtunging nada, ring gwanira bhatari dhurggha, gěnahnya ring tungtunging jiwa, ya ta němbah dening leyak mwang desti tluh tarañjana, mwah pakiryya ala, tibaakna ring catus pata. Wus mangkana wětuakna ni cili mareka, gěnahang ring graning jiwa, parěk lawan bhatari dhurggha. Ni cili gěndru krasa ring madhyaning jiwa, ni bhuta brěgeñjeng mañjing ring nabhinta, dewa nira kiyamad. Ni cili gěndru krasa mañjing ring wrěda-

Kemudian maknanya. Campur, artinya, habis, itulah dhurga guna wisesa, penjelmaan beliau Dewi Uma, menjadi Bhatari Dhurga, jelmaan beliau Bhuta Bregenjeng, julukan beliau Ni Jilingpang Gendruk, itu yang harus diketahui rasa tempatnya di perempatan, kesaktiannya ada di nabhi, yang namanya, satramang menang, rasa di dalam jalannya, bertempat di pangkal jiwamu, yaitu, Ni Cili Mareka, kekuatannya dirasakan muncul di ujung nada, di tempat Dewi Dhurga, tempatnya di ujung jiwa, itulah yang memuja leak dan segala ilmu hitam, dan menyebarkan kejahatan, disebarkan di perempatan. Setelah itu dikeluarkan Ni Cili Mareka, tempatkan di puncak jiwa, berdekatan dengan Dewi Dhurga. Ni Cili Gendru dirasakan di dalam jiwa, Ni Bhuta Bregenjeng masuk di nabhimu, dewanya adah Ki Amad Ni Cili Gendru dirasakan masuk di hati,

24a. yanta, dewa nira sang hyang anta wisesā. Ni cili mareka mañjing ring patmanik dewa sang hyang tunggal. Hyang bhatari dhurggha, gěnahnya ring dalěming sma, rasa maka paněs ni rangdeng jirah, mwang i waksirsa, ni macan angareng ni ragag, ika sahanane alirtta ala, yen nrus karasa denta mangkana, iti pangisěpnya rasanta, Am, swaraning nabhi, mětu gni murub dumilah lwih sinyoking miñjak, rasa gěsěng sahananing leyak kabeh, Ong, rasaning wrědayanta, Mam, rasaning lalatannta, mangkana wisesa nira sang hyang campur talo, malih rasa. Am, ring bungkahing ati, Um, ring madhyaning ati, Mam, ring tungtunging ati, swaraning mrěta, tlas. Puput sinurat ring dina, rědite, ka, wuku, pujuta, sasih, saddha, tang, 15, isaka, 1936, kacetwa lka de sira kang

Dewanya adalah Sang Hyang Anta Wisesa. Ni Cili Mareka masuk di jelmaan Sang Hyang Tunggal. Hyang Bhatari Dhurga, tempatnya di tengah-tengah kuburan, rasa panas Ni Rangdeng Dirah, dan Ni Waksirsa, Ni Macan Angareng Ni Ragag, itulah segala yang mengalirkan keburukan, jika terus dirasakan olehmu demikian, inilah penghisap rasa, Am, suara nabhi, muncul api yang membara seperti disirami minyak, sepertinya semua leak dibakarnya, Ong, rasa di hatimu, Mam, rasa dari alismu, demikianlah kesaktian Sang Hyang Campur Talo, dan dalam rasa. Am, di pangkal hati, Um, di tengah-tengah hati, Mam, di ujung hati, suara kehidupan, selesai. Selesai ditulis pada hari, Minggu, Kliwon, wuku, Pujut, bulan, Sadha, tanggal, 15, Tahun Saka, 1936, ditulis oleh seseorang

24b. apasajñā I Made Budiana, agrěha haneng bañjar těngah sibang kaja. Ksamakna ngwang mudal pasastra.

Yang bernama I Made Budiana, berdiam di Banjar Tengah Desa Sibang Kaja. Maafkanlah orang yang bodoh akan pengetahuan sastra.




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

Baca Juga