Siklus Hidup Manusia Hindu, Berdasarkan Lontar Tutur Rare Angon


Naskah Lontar Rare Angon

Nihan lingning Tatwa Rare Angon, kengetakna, nimittaning manusa pada, patemwan rare angon, lawan rare cili, katatwaning pradana purusa, tambyaning i rare angwan matemu smara, metu tang kama petak, i rare cili metu kama bang, parok tang kama bang, lawan kama petak, umunggwa ring dhaleming kundha cucupu manik, sira Sang Hyang Amretha sabwana, asuta dhah rahining kulem, ya to matangyan tang rare mungsang ring dhaleming garbhawasaning ibu.

Awawarah ri rare angwan munggwing aji, katatwaning i rare: sawulan ring jero, nga. Sang Hyang Manik Kamma Gumuh. Rong lek, nga. Sang Hyang Manik Kamma Bhusana. Tigang lek, nga. Sang Hyang Manik Tigawarna. Patang lek, nga. Sang Hyang Manik Srigadhing. Limang lek nga. Sang Hyang Manik Kembang warna.

Nemang lek, nga. Sang Hyang Manik Kutalengis. Pitung lek, nga. Sang hyang Manik Wimbasamaya. Walung. lek, nga. Sang Hyang Waringin Sungsang. Sangang lek, nga. Sang Hyang Tungtung Bwana. Mangkana katatwaning rare ring dalem, lingning Aji Tatwa Rare Angwan.

Nihan i wetuning rare, Sang Hyang Kawaspadhana, duk sumalah ring pretiwi, nga. Sang Hyang Prana Bwanakosa. Duk tinegesan hari-harinya, nga. Sang Hyang Nagangelak. Duk ingadegaken, nga. Sang Hyang Sarining. Duk sinuswan, ikang rare, Sang Hyang Nagagombang.
Duk linekas, nga.Sang Hyang Malengis. Duk sinuwukan ikang rare, nga. Sang Hyang Tuturbwana.

Duk ingemban, nga. Sang Hyang Windhusaka, Duk sinuswan, nga. Sang Hyang Bhuta Pranasakti. Duk dinulang-dulang, Sang Hyang Anantabhoga. Duk sinambat, nga. Sang Hyang Kakarsana.

Duk lumingling, nga. Sang Hyang Menget. Duk kumerab, nga. Sang Hyang Nagasesa. Duk bisa miri, nga. Sang Hyang Bhayumiri. Duk bisa alungguh, nga. Sang Hyang Gana. Duk wawu ngadeg, ngantem, nga. Sang Hyang Tala. Duk wawu lumaku, nga. Sang Hyang Bhuta Gelis. Duk wawu bisa anambat bapa babu, nga. Sang Hyang Tuturmenget. Duk wawu acecapet, nga. Sang Hyang Ajalila. Duk bisa abusana, nga. Sang Hyang Kumara. Duk wruhing sabda mwang angucap, nga. Sang Hyang Jatiwarna. Duk rumajaputra, nga. Sang Hyang Twas.

Duk angaji sastra, nga. We- ruh ring sastragama, nga. Sang Hyang Tatwajnana. Duk weruh ring asamadhi, weruh ring wedhya, nga. Sang Hyang Mahawidya. Mangkana katatwaning manusa, lingning Aji Tatwa Hampyalwadhi.

Nihan kramaning manusa wang garbini, yan ngutamayang sarira, Miring mangupakara parikrama, wenang angrujaki, lwir sadhananya: salwiring pisang, salwiring woh- wohan, makadi badung, kacubung, wrak tawun, gula salwiring gughakilang, madhu, manggala, pasir, gawenin rujak, tibanin mirah, ungguhakna ring batil, gedhah, pinuja de Sang Pandhita, lingning aji, Icwara Paridhuna.

Yan sampun matuwuh tigang lek ikang wwang ameteng, hana papalinya, tutuging parikrama, wenang masakapan, istri kakung, kramanya maka sadhana, kang lanang manuhuk lawe ireng, tinunggwan sang ning rabi. Mangawa glanggang buluh, manumbak roning kumbang winungkus mesi iwak Iwah, kang istri manyuhun ceraken, pinuja de Sang Pandhita, kang isri manguntal mirah apasang. Mangkana kramanya.

Kunang tegesing upakara ika, beneng nga. beneng. selem, nga. seta. Nuhuk, nga. tedah. Numbak, nga. ngembak. Gelanggang buluh, nga. nggang galang, aluh. Nyuhun, nga. kasungsung. Ceraken, nga. parekan, nga. ajakan, apan tan sah i nyama catur rumaket ring sarira, pareng huma. Mirah tegesipun, nga. suteja, suteja, nga. rupa. Mangke tetep rupaning rare. Mangungkus kumbang maisi iwak Iwah. Kumbang, nga. embang, ulam, nga. be, nga. beds, mangda sampun kabeda-beda antuk I nyama catur.

Ring wetuning rare ring bwana agung, nga. Sang Hyang Atmaja Kawaspadan, lingning Aji Rare Angwan.

Nihan tegesing katatwaning hari-hari ika, pinaka sawa, karananing hari-hari ika kawangsuh den abresih, mabungkus antuk kasa madaging anget-anget, mawadah klapa, klapa ika mawak padma, raris mapendem, ring luhuring amendem, madaging kembang wadi, ring sandingnya madaging baleman. Mwang sundar, sanggah, tegesnya sundar pawaking angenan, sanggah pawaking prajapati. Baleman ika, pawaking pengesengan sawa, hari-hari ika, pawaking sawa, lawasnya agawe baleman, abulan pitung ding. Yan tan samangkana, tan sida geseng sawa ika, mangkana katatwanya, lingning Aji Rare Angwan.

Nihan pangupakara kepus pungsed, magawe pratiti masa, mwah manyaluk pasikepan rare, make kambuh, nga. mwang ngupeti Sang Hyang Kumara, pralingga luhuring rare aturu, mwang wangunen sanggar ring unggwaning ananem luhu, unggwan sato yoni, mangkana katatwanya, anglukati nyama catur sanak, manglebur malaning wetu, manglepas awon, nga. lingning Aji Rare Angwan.

Ri wus dwadasa lemeng tuwuhing rare, hana pangupakaranya, tegesnya amagehaken atma, pramananing rare, i nyama catur sanak, linukat, aganti haran, Anggapati, Mrajapati, Banaspati, Banaspatiraja, mangkana katatwanya, lingning Aji Tatwa Kandha Pat.

Ri sampun sawulan pitung dina tuwuhning rare, hana pangupakaranya, mangluwaraken kakambuh. Manganti sasikepaning rare, atmaraksa palanya. Kadhirgahayusa palanya, kaluputaning lara wighna, ikang sanak, kinenan palukatan, mwang ibuning rare, linukat den abresih, mwang tinirtan, tegesipun ngalukat malaning ibunya, pecake ngawetwang mala, mangkana katatwaning lingning Aji Tatwa Dharma Usada.

Ri wus telung sasih tuwuh rare, hana upakaranya, tegesnya, ikang rare aminta nugraha ri Bhatara Siwaditya, tembenya anganggo bhusana, ratna kancana adi, mwang i nyama sanak linukat, sareng rare ika, sahupakara i catur sanak magentos haran, I malipa I malipi, I bapa bajang, I babu bajang, mangkana katatwanya, lingning Aji Tatwa Jarayuhantra.

Ri sampune aketus untu ikang rare, citaning rare kahanan budi satwa rajah tamah, yogya uruk mangaji, mwah yogya matepong karma, manurut gama Siwa Budha, mangkana katatwanya, lingning Aji Tatwa Iswara Paridana.

Ri sampuning tutuging daha, kahanan brahmatya, hana pangupakaranya, tegesipun pamarisudan kaletuhan sang kahanan kabrahmatya, Ling Aji Tatwa Anggastya.

Ri sampun mayusa,16 tahun, hana upakaranya, nga. matatah, amotong untu, tegesipun ninggalang malaning untu, malaning carma, malaning rambut, mwah i nyama catur sanak, kinenan palukatan, kaping rwaning pangupakara, amuja smara ratih, anamtami kayowanan, mangkana katatwanya, lingning Aji Tatwa Jarayutantra.

Nihan tingkahing Gama Kapatyan, hinaranan atitiwa, katama de sang catur warna, kateka tekeng mangke. ri huwusning patinggaling urip, ndi unggwaning atma? Ring hawa, ikang sawa wenang inupakara, tutug parikrama kapatyan mabresih, amarisudha letuhing sawa, Ring huwusing sawa abresih, kinenan pamanah de sang pandhita, kaupti stiti ikang atma, mulih maring stananya nguni, dinuluran upakaraning kunapa, ikang atma kabhisekaneng sang pandhya, tinuduh de sang pandhitha mamatyaksa parisentana, Ri huwusing atma amukti, mwah tinuduh de sang pandhita, umaiwi maring windu rupaka. Mangkana katatwaning sawa rinaksa ri graham pomahan.

Kunang ikang sawa pinendem, ring smasana hinaranan makingsan, dinunungaken ring Sang Hyang Ibu Pratiwi. ikang atma rinaksa denira Bhatari Nini Durgghadewi, panguluning setra agung. Mangkana katatwanya sawa mapendhem. Ri tekaning mamreteka sawa, ingaranan ngaben, ring atetiwa, hana upakara ngulapin, hana nugraha ri Sang Hyang Ibu Pretiwi, mwang ring sedahan sema, amwitamreteka sawa, kunang ikang atma gawenen awak-awakan, manut parikrama sakawenang, gawenen kadununganya nguni duking mahurip, inucap benjanging atitiwa, ikang atma sinangaskara de sang guru, ring dewa pakraman. Tegesipun Sang Hyang Pitra anuhun padha ring sang adi guru, anda Waranugraha, wisik, marganyan kinelepasaken sakeng papa sangsara, matangyan ikang wang hurip, katekeng pati, sinenggah sisyane sang pandhita. Sisya, nga. parekan, nga. wetu saking sang adiguru, ri kaping rwaning janma, mangkana katatwanya, lingning Aji Tatwa Purwaka.

Kunang tahulaning wangke ika ring setra, wangunen gawenen kuwu, kinenan pa- lukatan, mwang pabresihan, dahar kasturi suci, dinaning atitiwa, tunggalakena awak- awakaning pitra ika, lawan tahulaning wangke ika, ring smasana, inentas de sang pandhita, Tegesing tirtha pabresihan, mresihin cihnaning mati, tirtha pangentas, tegesipun ngentasang pitresnan sang mati ring sarat. Mangkana katatwanya, lingning Aji Tatwa Purwaka.

Kunang sawa yan inupakara, atemahanya mandadi naraka, mwang munggwing alang-alang aking, mangebeking waduri ragas, katiksnan dening panasning surya, manangis mangisekisek, sumambe anak putunya, sang kari mahurip, lwir sabdaning atma papa, “Duh anaku ring madhya padha, tanhana matra welas ring kawitan, maweh bubur mwang we setahap akweh mami madrewe, anak putu, sami pada maweh kasukan ri sira, mwah druwe mami, kagamel de nira, tan hana wawanku mati, sira juga sami sesa kabeh, anggen den abecik-becik, tan hilang sira ring ramarena, kawitanta, tan aweh tirtha pangentas, jah tasmat, kita anaku wastu kita amangguh alpayusa”. Mangkana temah atma papa ri Santana, mangkana katatwanya lingning Aji Purwa Tatwa.

Katrangan Agama Tirtha, indike matirtha, maketis ping telu, tetuwekipun ngaturang pamarisudha ring kawitan, sane tigang pawas, malih mangimum ping tiga, tegesipun, pangleburan i trimala malih mereraup ping tiga, maksud ipun, mresihin icatur lokapala ri sarira. Awanan amangan wija pitung siki, maksud ipun bibit saking sapta tirtha, tan wenang remekaken, ama- ngan mwang analed juga, mangde sidaning hurip, nguripang i sapta pramana, madewek uriping sajagat, Awinan masekar tetuwek- ipun, reh sampun sudha i trimala, tri kaya parisudha, dados madewek wangi, lingning Aji Tatwa Kapan- dhitan, mwang ring Mage- swari Tatwa, Indraloka.

Nyan pangupakaraning madiksa, lwir sajinya, ne ring gurukrama, dhaksina, 4.siki. dewadewi, 4.siki, panglemek, 4.tamas, tigasan putih, madaging jinah 225, matali suntagi, kwangi sawijiwiji, tegen-tegenan, sedah woh, 1.tamas, ring soring gurukrama, sesayut, tumpeng bang,
ayam wiring mapanggang, sampyan andong bang, jinah. 225. dhaksina, 1. majinah 4000, Malih ring arepan guru- krama, majinah 4.kranjang, majinah sami, 4000. sawiji.

Malih ring sanggar tutwan madulu wetan, munggah suci asoroh, sapuput ipun, malih dhaksina, 2. daging ipun kadi arep, saruntutan jinah, 2 kranjang, mametang taiian, dewa-dewi, 2. siki, haywa tan sang diniksan, sesayut abatekan, tan hilu sesate bebali, kewala byakala, upakaran sang diniksan, pabresihan, saha busana wastra putih saparadeg, Ponjen wiji sowang, katur ring sang aji asiki, suci asoroh arepan Pawedayan, panguriaga, jauman, sagenep ipun, dhaksina, majinah nista madya utama, tan kari sedah suhun, saha dudus lukat.

Nyan kramaning pawintenan, lwir sajinya, ngwangun sanggar tutwan, sajinya suci asoroh sapuputipun, 2. dewa – dewi.1. sedhah woh,1. sesayut ghana,1. jinah 3.kranjang, madaging sami, 4000, kang sawiji, dhaksina, 1.tatabane abatekan, labaan sang mawinten, biu kayu, gegodoh, 2.jenang prajnyan, runtutanya saha sedhah, jambe sang urip, tinulis dening : Ka Kha Ga Gha Nga, Sa, Ra, La Wa.

Sang mawinten tinulisan de sang pandhita, aksaranya manut nista madyottama, sajining pawedayan, lwirnya suci asoroh, peras dhaksina, majinah nurut manista madyottama.

Hana wwang tan panahur sot, sinangkala pinupuh dening bhuta Galungan, sira wisesa ring sot, sira ya migraha.

Ageng papanya wwang adwa, yan linyoking sarwa satwa, sadasa tahun papanya, yan adwa ring sang wiku, kadi hilining banyu, papa kapangguhnya, apan sang wiku mawak bhatara, wenang manganu-graheng janma, manglepas-aken karyya rahayu.

Matuwuh, 6 sasih tuwuh ikang rare, nga. maotonan, hana pangupakaranya, tegesipun ikang rare, aminta nugraha ring Bhatari Pretiwi, tan kataman upadrawa de Bhatara, tembenya anapak lemah, ikang i catur sanak, kinenan palukatan, malih aganti haran, lwir haranya: Sang Garga, Sang Maitri, Sang Kurusya, Sang Pretanjala, tinuduh de sang pandhita, mulih maring ung- gwanya sowang-sowang,

Mangkana katatwanya, ling- ning Aji Tatwa Jarayutantra.

 




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

HALAMAN TERKAIT
Baca Juga