Lontar Tattwa Gama Tiga



4b. Mala, ika wakya bina sruti, samanut unggaran, sa ika loka caraka, pawretinia andadi tata titi tuturan, sama béda polah laksania ring loka, maka pamutusnia tunggal juga sama pangéstinia ring kahayon ring raga sarira nyaring bhuwana kabéh ikang ring Hyang Amurbong Rat. Kunang ikang agama pinang hana hani déning Sang Iswara, sira pwa ya maka kawanangania, pamonging kasuksmania, dén wekéng pamutusnia, sira sang maha pandhita maka wenangia pra-tyaksara awarah-warah kramania pranakania, kang srusa bakti maguru, aséwaka darma kaputusan pamutus ing darma ikang agama welu welas kaparituharaken dé sang nata ratu, wenang linaksanan saparikramania dé nira sang mwang rat, mwah pradhata ring pata pati patutuh tetéhania agama-
 
4b. Yang diucapkan beda dengan yang didengar, seharusnya sejalan dengan tingkah laku, begitulah caranya di dunia, penggabungannya menjadi ajaran yang dituturkan, sama maupun beda tingkah laku di dunia, yang memutuskan tetap sama yaitu pemujaan yang benar-benar datang dari diri sendiri untuk memilah yang ada di dunia menuju Hyang penguasa jagat. Diceritakan keadaaan agama, tersebutlah Sang Iswara, beliaulah yang memiliki kewenangan, melindungi jiwa, dan berhak memutuskan, beliaulah sang maha pendeta maka berhak juga memberikan ajaran-ajaran tentang bertingkah laku pada pengikutnya, bakti kepada guru, menjalankan ajaran kebajikan, memberikan keputusan tentang kebenaran agama, tiga belas hal yang harus dilaksanakan oleh Sang Nata Ratu, sepatutnya dilaksanakan semua hal tersebut oleh sang penguasa jagat, hukum kematian yang terdapat dalam agama

5a. gawé kapagehaning kajagaditan apan sang nata ratu sumendi guru wisésa ri Bhuh Loka. Ikang ugama sinembaraken ring jagat mandhala kabéh dén sang manut tunggwan, manut sahéluaning jagat. Katrinia ika tan wénang wyoga, inrauhaken wenang silih alap, wenang parok prakrethinia, nora wénang winasahan, tan wurung magawaru gning jagat, apan ing ugama manu ta kasida nirmala, ikang igama manuta éling. Mangkana dé kawruhakena dé manusa soang-soang hyawa ala pari katigania ika, ngaran gama. Mangda linia, agama angaran hana gama tirtha pawitra, ika gina mani déning sarat kabéh, ya ta sahananing sarwa tumitah ring bhuwana kabéh, sama angemit gama tirtha pawitra maha mertha, sinengka déning agama, ngaran kasusilan ambek tepat, wi-
 
5a. menciptakan kedamaian dan kebahagiaan karena sang penguasa dunia menjadi pemerintah di dunia. Ugama menyebar di dunia oleh seseorang yang tahu akan kebenaran patuh pada isi dunia. Keberadaannya tidak perlu diragukan lagi, datang silih berganti, patut menjadi bagian dalam penciptaan, tidak bisa dipisahkan, tidak diragukan lagi merupakan guru dari dunia ini, karena ugama seorang manusia akan melahirkan kesucian, begitu pula pada igama hendaknya selalu diingat. Demikian juga pengetahuan masing-masing manusia janganlah lupa pada ketiganya, pada yang namanya tingkah laku. Supaya menyatu, agama adalah agama tirta itu sendiri, itulah yang menjadi kewajiban di dunia, ia adalah semua yang diperintahkan di dunia ini, agar bersama menjaga agama air yang mendatangkan banyak kemakmuran, menjadi bagian dari agama, yaitu tingkah laku yang benar

 
5b. ya tan déning gama, ngaran, kasidaning polah nirmala wara nugraha nira Sang Hyang Hanéng Madhyapada, apa matalyan inugrahan gama, iki magawé kaparipurnaning jagat, pamakem ikang jagat. Ikang pangempwaning jagat raya magawé karahayuning loka nadyata, nihan. Nihan tegesing gama tirtha, ngaran, kamimitan ikang amurwaning jagat raya. Pangisinia saprakara kabéh, maka awak ira Sang Hyang Murthi, Prethiwi, Apah, Akasa, Sastra ngaran aji mning ngaran tirtha, Mretha ngaran urip, ngaran bayu, ngaran idep, ngaran atma, ngaran adnyana, ngaran angen-angen, ngaran pét, ngaran pinét, ngaran cét, ya ta cétan ingsun. Ingsun urip ring tan inuripan, wit ingsun tan pawit, cét bayu tan hana ambayuni, cét teja tan hana-
 
5b. tidak ada agama yang tanpa tingkah laku, hanyalah dengan berbuat segala bentuk kesucian akan mendatangkan anugerah dari Sang Hyang Hanéng Madhyapada, karena semua yang dianugerahkan oleh agama, inilah yang akan menyempurnakan dunia, itu sudah menjadi hukum dunia. Itulah yang menjaga jagat raya ini menciptakan keselamatan di dunia. Inilah yang ditegaskan dalam agama tirta yaitu menjaga dunia ini. Semua yang terdapat di dalamnya, adalah bentuk dari Sang Hyang Murthi, Prethiwi, Apah, Akasa, Sastra yang menjadi satu dalam air, anugerah itu adalah hidup, menjadi tenaga, menjadi pikiran, menjadi jiwa, menjadi kecerdasan, menjadi angan-angan, menjadi ingin, menjadi keinginan, menjadi ada, yang ada itulah Aku. Aku hidup dalam yang tak hidup, Aku asal tanpa asal, Aku tenaga tanpa menguatkan, Aku cahaya

 
6a. néjani, cét sabda tan hana angujari, lah mangkana téngsun, Hyang Guru Dewa, ingsun tirtha, ingsun amretha, ngamretanin Tri Bhuana, maka uriping sarwa dadi, ingsun angurip sarwa tumitah anuksma ring Andha Bhuana, lah mangkana téngsun agama, ngaran agaman. Ya ta pangawak Tri Murthi, ingsun tumolahakena pramana, magawé raga rupa warna, rasa pati gesang, lah mangkana ta ingsun wang agama, tan kawasa linukataken déning pramana, ndah ya ta praketha sama yan ingsun, juga kwasahén, apan ingsun kawasa kinawakasen dén sun mulaning titah. Iyah mangkana tengsun mayoga kén ikang agama, ugama, kawastania, kretha mwang sima, kretha biner, lurus ning, nirmala, trang apadang, smita ngaran cata, cata ngaran sakala ngaran hana, hana ikang igama-
 
6a. menerangi, Aku kata tanpa berucap, demikianlah Aku, Hyang Guru Dewa, Aku Air, Aku kehidupan, yang memberikan kehidupan pada tiga dunia, menjadi jiwa segala yang hidup, Aku menghidupkan segala yang ada dalam telur dunia, demikian Aku Agama, bernama tingkah laku. Itulah tubuh dari Tri Murthi, Aku yang mengolah udara, membuat tubuh menjadi warna, rasa akan kematian yang hilang, demikian Aku dalam memberi warna Agama, juga berkuasa, karena Aku penguasa sebab Akulah pusat dari perintah itu. Demikianlah aku beryoga untuk agama dan ugama yang menjadi peraturan dan tradisi, sungguh suci, tanpa noda, terang benderang, senyum menjadi harapan, harapan yang ada dalam dunia nyata, adalah itu disebut Igama

6b. agama hana tikang sarwa tiga, pretiwi, akasa, apah wiwit tekéng pangisinia, ring pretiwi utamania mantiga, mandala, maharya, hana ring apah, agni, bayu. Utamaning akasa, surya, candra, lintang. Hana irikang catur dasaksara, hana modré, panuksmania, rwa bineda, tan pasastra, saking niskala. Hana wetu igama, agama, ugama, kabéh hana wetu saking ugama, ugama. Hana ikang urip, bayu, sabda, idep, ambek, polah. Hana tarka, hana sipta, hana mirasani. Ika sanadi urip, urip dadi pati. Hana ikang warga, hana katah. Sarga dadi katah, katah dadi swarga. Mwah hana sastra swara wianjana. Sastra ngaran, sarira ngaran sabda. Kya ngaran bayu jnana ngaran. Idhep, ndah mangkana-
 
6b. agama yang ada di ketiga dunia, bumi, langit, dan udara adalah asalnya, tanah (bumi) terdapat alam bawah, alam tengah, alam atas, adalah udara, api, angin. Sementara keutamaan langit, matahari, bulan, bintang. Adalah bagian dari keempat dasaksara, meliputi modre yang menjiwai dua yang berbeda, tanpa ajaran dari dunia yang tidak terlihat. Muncullah igama, agama, ugama, semua yang ada muncul dari ugama. Kehidupan muncul dari tenaga, pikiran, tingkah laku. Ada yang diduga, ada tanda, dan ada yang dirasakan. Itulah yang menjadi hidup, hidup menjadi mati. Ada warga, ada penuh. Berisi menjadi tak berisi, tak berisi menjadi berisi. Dan ada sastra dengan aksara wianjana. Ajaran adalah segala yang dikatakan. Ucapan adalah tenaga, pengetahuan adalah pikiran, maka demikianlah

7a. juga igama maka purwaning dadi. Ikang agama wekasning dadi, ikang ugama wekasning tunggal. Ugama awaking wisésa. Wi ngaran luwih. Sesa ngaran kari. Wanti ya long, nora lwih. Sang Hyang Bayu Saraswati pangempuaning kabéh. Iki pangastwan. Mantra. “Saraswati kano stubyem wara dé kama rupini, sidir ambak karaksami sidi bawantu mésadyem. Om Sang pinaka kawulun kabéh, awya sira karya samar sakumuring ulat, twasning pajatin iki gama, tan rerupa riwekas. Apan ikang gama suksma dahat, manjing metu nora na katon. Mami Sang Hyang déwa, dewaning déwa, ngulun ta tan parupa, tan pa warna, ngulun ta rupa, sarupan ta, ngulun mawarna sarupaning warna. Kunang hulun tikang gama, ngulun, agama tiga, manama ngulun-
 
7a. juga igama itu menjadi ada. Itulah agama yang tercipta, itulah ugama menjadi satu. Ugama adalah kesaktian. Wi adalah kemasyuran. Sesa berarti masih. Jika berganti akan menimbulkan keindahan. Sang Hyang Bayu Saraswati yang menjaganya. Beginilah mantranya “Saraswati kano stubyem wara dé kama rupini, sidir ambak karaksami sidi bawantu mésadyem Om.” Saraswati menjadi sesuhunan oleh semua, janganlah kemudian lupa berbuat, karena inilah sejatinya agama itu, tidak ada bentuknya nanti. Sebab tingkah laku itulah yang nantinya terlihat. Aku Sang Hyang Dewa, dewa dari dewa, Aku tanpa rupa, tanpa warna, Aku rupa itu sendiri, serupa, Aku memberi warna sehingga semua memiliki rupa penuh warna. Demikianlah Aku agama, Aku tiga agama, Aku bernama




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

Baca Juga