Lontar Tattwa Gama Tiga


 
16b. kang igama tirtha, apan sira was putus ring kadharman, lebur sāhing papa, pataka, lara, wignasabdha, upata, upadrawa, malatraya, tri dasa mala kabéh mulih ring hining nirmala jati pabaatan manta dhala. Kunang sapa sira juga yan arep weruh ring jatining igama tirtha, wenang aminta sraya, aguru, susrusa, aséwaka dharma ring sira, sang mahayogi Dharma Putus, manutaken kramaning aséwaka guru dharma, tan wenang tiwakan ring wang lén, haywa tiwal. Yan tan manut samangkana, tan wenang awarah winarahan. Apan iki maka panelas kautamaning dadi manusa tumitis ka madya pada, inastu swaha déning Sang Hyang Guru, inugrahaken ring sang sida Yogi Dharma Putus. Mangkana kalingania haywa pepeka, aja langgana, lemeh ila dahat. Jah ta samahastu astu swaha. Ndya ta dresti-
 
16b. keberadaan igama tirtha, karena beliaulah yang mengajarkan ajaran kebenaran, melebur semua bentuk dosa, petaka, penderitaan, kata-kata kasar, kutukan, penderitaan tiada akhir, tiga puluh jenis kemalangan-kemalangan lainnya akan sirna, dikembalikan ke tempat asalnya yaitu kesucian tiada akhir. Demikianlah beliau yang tahu akan kesejatian dari ajaran Agama tirtha tersebut wajib berpuasa, berguru, hormat pada guru, berbuat baik pada beliau, yang tiada lain seorang petapa Dharma Putus, mematuhi segala yang dikatakannya, tidak baik jika kita tidak mendengar apalagi menyangkalnya. Jika tidak sesuai, tidak berhak memberikan pengarahan. Karena ini adalah akhir dari keutamaan sebagai manusia yang lahir ke dunia, mendapat anugerah dari Sang Hyang Guru, dianugerahkan juga agar menjadi seorang pendeta yang menguasai Dharma Putus. Demikianlah yang dikatakan, janganlah menyangkal, jangan melanggar, karena itu berbahaya. Itulah yang dikatakan perkataan yang utama. Menjadi kewajiban

17a. ning pakrethi ning gama, ling ira Sanghyang Suksma licin, ring sawateking purohita kabéh, maka drestining praja mandhala, wenang winara warah kramania ring Sang Maha Wisésa ring rat, wenang linaksanan pwa ta ya déning wangsa praja mandhala kabéh, lama akna sadrestha praja nira Sri Aji, tkéng kajagaditania. Apania pakretining suksma utama dahat, wini yoga dé nira Sanghyang Tiga Wisésa, Sanghyang Brahma Wisnu Iswara, pinuja déning sawatek déwata, mwang rsing langit, winastonan déning Sanghyang Siwadharma. Ndya ta kalingania, ling bhatara, “Om Panak sang para purohita kabéh, séwa sogata, rengen pawarah kwa ri kita, araning aji sundari Gama, pakrethining maha pawitra, pangisining wariga cemet, pacutaning rat buana, pangastuti Sanghyang, pabuktining wang mahayu raga-
 
17a. untuk menjalankan agama, kata beliau Sang Hyang Suksma Licin kepada semua pendeta, sebagai penuntun dari manusia yang ada di dunia, wajib menjalankan perintah dari penguasa dunia, wajib melaksanakan kebaikan pada setiap golongan di dunia, sesuai dengan ajaran di dunia yang mengajarkan akan kebahagiaan. Karena inti sari dari keutamaan itu adalah memuja Sang Hyang Tiga Wisesa yaitu Sang Hyang Brahma, Wisnu, Iswara, dipuja oleh semua dewata juga penguasa langit yang disaksikan oleh Sang Hyang Siwadharma. Beginilah katanya “Wahai anakku semua pendeta Siwa Budha, dengarkanlah apa yang aku katakan, inilah yang dinamakan Aji Sundari Gama, inti sari dari kehidupan, berisi tentang hari baik, juga isi dunia, pemujaan kepada dewa, pembuktian seseorang mendapat kebahagiaan

17b. sarira, apan panugrahan ira Sanghyang Maha Wisésa, tumurun ring buana, tiba ri kang sarwa dadi, maka sopa hana hayu paripurna ikang praja mandhala, hayunia anerus ring buana, pamageh ikang sumendi aji, pawitrama hening sang para purohita kabéh, bahu bala bwah sisya. Apwa ta lwirnia, nihan, ri tekaning dina pasuwécan ira Sanghyang, iniring déning para watek déwata kabéh, lwirnia, gandhawa, gandharwi, apsara apsari, tumuta rsi gana kabéh, déwa pitra kang wus mantuking swarga loka, maneher ikang kari amukti ring pitra loka, ika kabéhania, anawé utama, déwasa nira araresik, ayoga, asamadi, angésthi jagat para modita, maka nguni tumurun ring bhwana kosa, anglalang praja mandhala, asusukretha ring manusa kabéh, mwang ring sarwa
 
17b. diri, karena anugerah dari Sang Hyang Maha Wisesa turun ke dunia membuat semua menjadi ada, maka setiap yang ada akan mendapatkan kesempurnaan dan kebahagiaan di dunia ini, kebahagiaan itu diteruskan ke dunia, penguat dari segala ajaran yang ada, ajaran dari semua pendeta yang akan diberikan kepada muridnya. Ajaran-ajaran itu datang berupa anugerah dari Sanghyang yang dituruti oleh para dewata yaitu para raksasa raksasi, bidadara bidadari, yang dituruti oleh para rsi, leluhur yang juga ikut kembali ke sorga, mendengar ada yang masih berada di alam para leluhur, begitu banyaknya, membuat keutamaan, hari yang baik untuk membersihkan diri, beryoga, bersemadi, mendoakan dunia, yang menurunkan Bhuwana Kosa, menerangi setiap manusia di dunia, memberikan kemakmuran kepada semua manusia, juga kepada yang hidup

18a. – tah. Mangkana sayoga nira sajarma kabéh tumuta, asthiti ring sira Sanghyang, saha widhi widhana aturana ring bhatara mwang bhatari. Kadyang pa lwir, nihan yan ring pratiti masa, ata ring karthika, purnamania, payogan ira Bhatara Parameswara, Sanghyang Purusangkara, ngaran. Sad gana lawan bhatari iniring déning watek déwa kabéh, widyadara widyadari, tumut resi gana kabéh. Atari samangkana, wenang sang purohita kabéh mangarga puja, amasang lingga sakrama, tekaning sira anglarana sakramaning candhra séwana, mwang aturana tarpana ring Sanghyang Kawitan. Widhi widhanania, sarwa pawitra, tadah pawitri, sakasidania. Mwang ring Sanghyang Wulan aturana penek jenar, praya sacita lwih, mwang pasucian, iwaknia ayam putih siungan. Ring sor agenang agung, ngaran. Mangkana-
 
18a. demikianlah keutamaan dari keberadaan yoganya sehingga semua menurutinya, memuja Sang Hyang atau Tuhan, juga melaksanakan pemujaan atau upacara kepada Bhtara dan Bhatari. Seperti itulah keadaannya, jika sudah masanya datang, yaitu pada Purnama Kapat adalah yoganya dari Bhatara Parameswara, Sang Hyang Purusangkara yaitu enam macam cahaya yang dituruti oleh bhatari juga oleh semua dewa, bidadara-bidadari juga diikuti oleh para rsi. Demikianlah akhirnya wajib sang pendeta mengadakan pemujaan, mencari posisi tubuh yang baik, lalu kemudian beliau melaksanakan Candra Sewana yaitu pemujaan kepada bulan, dan juga menghaturkan pemujaan kepada Sang Hyang Kawitan. Upakaranya tiada lain adalah semua yang mampu untuk dihaturkan. Juga Sang Hyang Wulan upacaranya penek, prayascita, pasucian, menggunakan ayam putih siuangan. Di bawah dihaturkan segehan agung. Demikianlah

 
18b. juga ya janma kabéh sakramania, dulurana sari ning sembah ring hyang, laksanania ring sanggar mwang sapanadiania, sapa joganing Hyang ring sapraja mandhala, ring sedening latri, ajnyana samadhi. Teka pwa tilemnia, amupug lara roga wigna ning sarira. Aturana wangi wangi ring sanggar, ring prayangan ring luhuring aturu, aturania ring widyadara widyadari, ngaran mantaka wijnyanan gawé istri, ri sedening latri ayoga geneng, palania lukat kang sarwa letuh ing satria. Yan ring cétra masa tekaning tilem, samanah ika pasucéning watek déwata kabéh, hana ring telenging samudra, améta sarining tirtha kamandalu, matanghyan wenang samanusa kabéh aturaken sakrethi ring prawatek déwata, apakramania, nihan, ring purwanining tilem kasanga, gaweyakna buta yajna-
 
18b. juga kepada manusia semua didahului dengan menghaturkan sembah bakti kepada Hyang (Dewa), dilaksanakan di sanggah atau pun di tempat suci beliau yang lainnya yang menjadi tempat beliau untuk beryoga di dunia, jika sudah tengah malam, wajib bersemadi. Apabila bulan mati datang (Tilem) ini menandakan untuk membersihkan kemelekatan dalam tubuh. Menghaturkan canang di sanggah, juga di tempat suci yang berada di hulu tempat manusia itu berada, dihaturkan kepada bidadara dan bidadari yang membuat pengetahuan bagaimana seorang perempuan, jika sudah tengah malam patut melakukan semedi, agar dilebur semua penderitaan di dunia. Jika ada Tilem di Sasih Kaenem dipikirkan bahwa semua bhatara sedang melakukan pembersihan di dunia, adalah di tengah samudera, yang membawa segala macam bentuk air kehidupan, itulah sebabnya manusia wajib menghaturkan sesajen kepada para dewata, seperti yang dilaksanakan sehari sebelum Tilem Kasanga, yang dibuatkan upacara besar untuk Bhuta Yadnya

 
19a. ring catur pataning désa, nista manca sata, madya manca sanak, utamania tawur agung, mayama raja kunang pinuja déning Sang Pandhita Shiwa Budha. Caruning sakuwu kuwungan kunang, sega manca warna, siya (9) tanding, Iwak sata brumbun rihancana, saha tabuhan. Genahing acaru, ring dengen, sang buta raja kang sanimbat, mwah kala raja. Mwah laban ring buta kala, sagehan agung, siki (1) iwak sajajron mentah. Encangania ring tilem lastia pratima, pajogan ira Sanghyang Tiga Wisésa, iniring déning sakrama désa, saha widhi widhana idangan, katur ring Hyang Baruna, amaluku anyuta laraning jagat. Tlas tiningkah kramania, antukang pratima kabéh, munggah ring balé agung, aturana datengan-
 
19a. di perempatan desa, caru nistanya adalah panca sata, madya adalah panca sanak, utamanya adalah tawur, yang muput upacara puja itu adalah Sang Pandhita Shiwa Budha. Caru sekurang-kurangnya nasi lima warna sembilan tanding, dagingnya ayam brumbun, yang diisi arak berem. Taruhlah caru tersebut di tempat-tempat yang dianggap keramat yang dipuja adalah Sang Buta Raja dan Sang Kala Raja. Sementara laban untuk butha kala adalah segehan agung satu buah dengan dagingnya jeroan mentah. Anak buah atau rencangan pada saat tilem tersebut tiada lain adalah hari dari Sang Hyang Tiga Wisesa yang semua upacara ini diikuti oleh seluruh warga desa, upakaranya dihaturkan kepada Hyang Baruna untuk menghayutkan segala lara di dunia. Demikianlah yang harus dilaksanakan, pulangkanlah pratima dari bale agung, yang dihaturkan adalah datengan




Beryadnya dengan Sharing

Tak akan Mengurangi Pengetahuan

Baca Juga